Jamaika kökenli bir müzik türü olan reggae, içinde barındırdığı kültürel kodlar, canlı ve dinamik ritimler, heyecan yaratan riffleriyle dünya genelinde popüler bir müzik türü. Jamaika’dan çıkıp dünyaya yayılan bu müzik türü özellikle yaz aylarında daha fazla ilgi görüyor. Yerli ve yabancı pek çok eğlence mekanında, kafe veya plajda reggae müzik ile karşılaşmanız mümkün. Jamaika yerlilerinin ska, dub, ragga gibi özgün ritim ve armoni kalıpları, 1960’lardan itibaren farklı müzik türlerinin içinde yer almaya başladı. Bu müzik türünü dünyaya sevdiren en önemli isim ise şüphesiz ki Bob Marley‘di. Çok genç yaşta hayata veda eden Bob Marley ile 1970’lerde reggae şarkıları geniş kitlelere ulaştı. 1980’lerde punk, heavy metal ve diğer müzik türlerinin gerisinde kalan reggae 1990’larda yeniden ilgi görmeye başladı. Bu yazıda 90’ların en güzel 10 reggae şarkısı için liste hazırladım. Çocukluğunu ve ilk gençlik yıllarını 90’larda yaşayanlar için bu şarkılar güzel bir nostalji keyfi sunabilir.
Putting Up Resistance
Beres Hammond‘ın Putting Up Resistance şarkısını ilk sıraya koyuyorum. 1993 yılına damgasını vuran bu şarkı bence 90’ların reggae ruhunu çok güzel yansıtıyor. Beres Hammond‘ın müzik serüveni soul ve caz müzikle başladı. Profesyonel müzik kariyerine 1970’lerde adım attı. Ancak fazla ilgi görmedi. Çünkü bu yıllarda reggae Bob Marley ile özdeşleşmişti. Bob Marley‘in reggae müzikte hakimiyeti yıllarca sürdü. Beres Hammond‘ın yükselişi esasen 1980’lerde başladı. Bence bunun bir nedeni, reggae müzikte soul ve caz rifflerinden başarılı şekilde yararlanmasıydı. 80’lerde reggae dinleyenler Red Light albümünü mutlaka hatırlayacaktır. Beres Hammond‘ın özellikle calypso ve rocksteady türlerindeki başarısı da bu albümle ortaya çıktı. 1993 yılında Putting Up Resistance şarkısını dinlediğimde Beres Hammond‘ın müzik hayatının en iyi çıkışını yaptığını düşünmüştüm. Sonrasında çok fazla etkinlik gösteremedi. 2012 yılında çıkarttığı One Love, One Live albümüyle yeniden varlığını hissettirdi. Putting Up Resistance şarkısı bana 90’ların sıcak, keyifli ve huzurlu yaz tatillerini hatırlatıyor.
Trouble Free
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin ikinci sırasında, Kashief Lindo‘nun Trouble Free şarkısı var. Bu şarkı da yine 1993 yılına ait. Kashief o tarihte sadece 15 yaşındaydı. Ve ileride reggae müzikte iyi yerlere geleceğini göstermişti. 15 yaşının zorluklarına rağmen Trouble Free ile reggae dünyasında heyecan yaratmayı başardı. Bunda biraz da gitarist ve yapımcı babasının payı vardı. Ama bence esas başarı Kashief‘e aitti. Jamaika’nın tüm otantik ritim ve melodilerini küçük yaşlarda özümsemişti. O yaşlarda bir çocuk rol yapamaz, içinden geleni yapar. Yorumlarında özellikle ska reggae yatkınlığı dikkat çekiciydi. Bu konudaki yeteneğini zaman içinde daha da geliştirdi. Soul And Inspiration ve What Kinda World albümlerinde en güzel reggae şarkılarına yer verdi. Kashief Lindo günümüzde özellikle Küba ve çevresinde çok popüler bir isim. Fakat ortalarda pek gözükmüyor. En son A Reggae Tribute To Michael Jackson albümünde yer aldı. Halihazırda reggae dünyasının özlediği isimlerden biri.
Rainbow People
Tony Rebel‘ın Half Pint ile seslendirdiği bu şarkı sıradan bir reggae şarkısı olmanın ötesinde, bir karşı kültür manifestosu niteliğinde. Bildiğiniz gibi Antiller’de ve Karayipler’de varlığı giderek sona ermekte olan çeşitli yerli unsurlar mevcut. Modern insanın “ilkel” bulup küçümsediği yaşam şekillerini koruyan bu insanların müziği riddim reggae ile dünyaya yayıldı. Aslına bakarsanız, reggae müzikte pek çok ritim ve melodi, yerli unsurların kabile törenlerinden geliyor. 1992 yılında reggae dünyasında heyecan yaratan Rainbow People şarkısı bu nedenle önemli. Tüm reggae şarkıları doğayı kutsar, yaşam sevinci aşılar. Oysa modern insanın doğayla ilişkisi bambaşka. İçinde yaşadığımız dünyada çevre sorunları modern insanın doğa üzerinde kurduğu tahakkümün bir sonucu. Ve bu durum dünyanın geleceğini ciddi anlamda tehdit ediyor. Rainbow People ile “ilkel” insanların dünyasından öğrenecek ne çok şeyimiz olduğunu bir kez daha anlıyoruz. Bu noktada ilkelliği de sorgulamak lazım. Bence en büyük ilkellik, yaşadığı dünyanın sonunu getirmektir.
Land Of Love
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin dördüncü sırasında, Marcia Griffiths‘in seslendirdiği Land Of Love var. Marcia Griffiths müzik kariyerine 1960’larda başladı. Jamaikalı olması nedeniyle reggae müziğe doğal bir yatkınlığı vardı. Ancak şarkılarında blues, caz ve R&B rifflerine de yer verdi. 1996 yılında seslendirdiği bu şarkıda caz reggae riffleri daha ön planda. 90’lara ait en iyi reggae şarkıları listelerinde Marcia Griffiths mutlaka yer alır. Kariyerinde en başarılı yılları da 90’larda yaşadı. Üstelik sahne performansları da önemli izler bıraktı. Reggae gibi enerjik bir müziği güçlü sahne şovlarıyla birleştirmek zordur. Sadece ses becerisi yetmez. İyi bir kondisyon da gerekir. Diğer taraftan Land Of Love şarkısı reggae şarkıları içinde romantik temalarıyla da dikkat çekiyor. Daha çok eğlenceye dönük reggae şarkılarına oranla bu şarkının duygu yönü oldukça kuvvetli. Marcia Griffiths en son 2019 yılında Timeless albümüyle sevenleriyle buluştu. Halihazırda en çok Brezilya ve çevresinde ilgi görüyor.
Iron Storm
Black Uhuru‘nun 1991 yılında seslendirdiği Iron Storm, 90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin beşinci sırasında. Uhuru sözcüğü Svahili dilinde özgürlük anlamına geliyor. 1972 yılında profesyonel müzik serüvenine başlayan Black Uhuru zaman içinde birçok kez kadro değiştirdi. Grubun solisti Duckie Simpson en popüler üyesi. Grup reggae müzikte en başarılı dönemini 1980’lerde yaşadı. 1985 yılında en iyi reggae müzik dalında Grammy kazandılar. Iron Storm şarkısında müzikal bir çeşitlilik var. Reggae rifflerine soul, R&B ve punk riffleri eşlik ediyor. Bu şarkıyı da dünya genelinde top reggae listelerinde sıkça görmek mümkün. 90’ların en güzel reggae şarkılarından biri olan Iron Storm, içerdiği reggae techno riffleriyle de ayrıca dikkat çekici. 90’larda reggae içinde punk riffleri görmek şaşırtıcı değildi. Fakat zamanla punk riffleri popülaritesini kaybetti. Bunda biraz hip hop müzik de etkili oldu. Duckie Simpson öncülüğünde Black Uhuru ile zamanda yolculuk yapıp aslında 80’lere kadar gidebilirsiniz.
One Calling
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin altıncı sırasında, Morgan Heritage‘in seslendirdiği One Calling var. Jamaika’nın hemen tüm müzikal zenginliğini bu şarkıda bulabilirsiniz. 1998 çıkışlı bu şarkı 2010’lara kadar yaz aylarında eğlence mekanlarında en çok çalınan şarkılardan biriydi. Şarkıyı dinlerken yazın neşe ve sevincini içinizde hissedebilirsiniz. Son 2 yıldır pandemi nedeniyle çok sıkıntılı süreçler yaşadık. Bu yıl biraz eğlenmek ve dinlenmek hepimizin hakkı. Bence One Calling yaz ayları için en güzel şarkılar listesinde mutlaka yer alması gereken bir şarkı. Şarkının içerdiği müzikal çeşitliliğe rağmen pop müzik özellikleri taşıması, daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamakta. Bu nedenle şarkıyı reggae müzikte unutulmaz şarkılar içinde değerlendiriyorum. Morgan Heritage son albümünü 2019 yılında çıkarttı. Loyalty isimli bu albüm pandemi öncesi dönemde reggae müzikte heyecan yarattı. Ancak araya pandemi girince fazla öne çıkamadı. Morgan Heritage umarım daha nice güzel albümle reggae müziğe katkı yapmayı sürdürür.
Big Things A Gwaan
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin yedinci sırasında, Big Things A Gwaan var. Tanya Stephens‘ın seslendirdiği 1994 çıkışlı bu şarkı da reggae şarkıları içinde çok beğendiğim bir şarkı. Biraz soul, biraz R&B, biraz rap karışımı bu şarkı, Tanya Stephens‘ın çıkış şarkısıydı. Sonraki albümlerinde soul ve R&B’den uzaklaştı, özellikle pop ile rap karışımı şarkılar seslendirdi. Ancak reggae ile bağını koparmadı. Tanya Stephens‘ın önemli özelliklerinden biri de toplumsal duyarlılıklarının yüksek olmasıydı. Şarkıları etnik ve cinsel ayrımcılık karşıtı gösterilerde çokça kullanıldı. Şarkı sözlerinde en çok evrensel barış, sevgi ve özgürlük kavramlarını kullandı. Benzer bir durum aslında tüm reggae müzisyenleri için geçerli. Reggae müziğin doğasındaki yüksek enerji, insanları farklı bir duygu ve düşünce atmosferinde bir araya getiriyor. Dili, dini, ten rengi, cinsel tercihi ne olursa olsun hepimizin kardeş olduğu mesajını veriyor. Tanya Stephens uzun süredir müzik dünyasında pek gözükmüyor. Fakat verdiği güzel mesajlarla hatırlanmayı sürdürüyor.
Friend For Life
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin sekizinci sırasında, Friend For Life var. Dennis Brown‘un 1992 yılında seslendirdiği bu şarkının verdiği mesajlar da çok güzel. Jamaikalı reggae sanatçısı Dennis Brown, müzik kariyerine 11 yaşında adım attı. Fakat öyle başarılıydı ki, yeteneğiyle Bob Marley‘in övgüsünü kazandı. Bob Marley‘in “reggaenin veliaht prensi” dediği Dennis Brown, gerçekten de bu övgüye layıktı. Şarkılarında rock, blues, R&B, soul gibi çok çeşitli türlerde müzikal sentezler yaptı. Özellikle Friend For Life şarkısı hayatın tüm enerjisini içinizde hissetmenizi sağlıyor. Dennis Brown‘un bu şarkısını geçen gün bir AVM’de dinleyince 90’lara geri döndüm. 42 gibi çok genç bir yaşta hayata veda etmesi reggae müzik için önemli bir kayıp. Böyle isimler gerçekten de kolay yetişmiyor. Bu kadar kısacık bir hayata 70’ten fazla albüm sığdırması da ayrıca dikkat çekici. Üstelik hiçbir şarkısı bir diğerine benzemiyor. Hepsi ayrı bir güzelliğe sahip.
Get Next To Me
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin dokuzuncu sırasında, Get Next To Me var. Glen Washington‘ın 1998 yılında seslendirdiği bu şarkı da buram buram 90’lar kokuyor. Glen Washington profesyonel müzik kariyerine 1996 yılında Brother To Brother ile adım attı. Jamaika’dan yükselen bu güzel sese dünya reggae müzik severleri kayıtsız kalmadı. Böylelikle 90’larda ve 2000’lerde Glen Washington‘ın reggae müzikteki yükselişi devam etti. Fakat bununla birlikte müzik listelerinde hak ettiği yeri bulamadı. Çünkü Glen Washington hit şarkıların adamı değildi. Ama meraklısının çok severek dinleyeceği bir müzisyendi. Bu bağlamda örneğin 2006 çıkışlı Heart Of The City albümünü ben çok beğendim. Yine de gelmiş geçmiş en güzel şarkısının Get Next To Me olduğunu düşünüyorum. Bu şarkıda da yine 90’larda reggae müzik nostaljisi yaşamanız mümkün. Gözlerinizi kapatın ve plajda güneşin tadını çıkarın. Get Next To Me şarkısı akşama kadar dinleseniz de bıkmayacağınız bir şarkı.
Lift Up Your Head
90’ların en güzel 10 reggae şarkısı listemin onuncu sırasında, Lift Up Your Head var. Everton Blender‘ın 1994 yılında seslendirdiği bu şarkı da reggae severler için güzel bir şarkı. Everton Blender‘ın en önemli özelliklerinden biri, yüksek tempolu şarkılarda daha başarılı olması. Bu yönüyle Everton Blender şarkılarını reggae dans şarkıları kulvarında da değerlendirmek mümkün. Ancak kendisi şarkılarından maddi anlamda önemli bir kazanım elde edemedi. Bu nedenle geçimini dans salonu işleterek sürdürdü. Şarkı yazmayı meditasyon olarak gören Everton Blender, reggae müziğin meditatif etkilerinin farkında. Bu etkilerden yararlanmada özel bir ustalığa sahip. Reggae müziğin Jamaika’yı aşıp dünyaya yayılmasında da meditatif etkilerinin payı büyük. Dinleyenin içini kıpır kıpır eden Everton Blender şarkıları, yazın coşkusunu daha dinamik şekilde hissetmenizi sağlar. Özellikle Lift Up Your Head şarkısıyla 90’lara doğru giderken güzel bir nostalji yaşayabilirsiniz. Reggae müzik ile henüz tanışmamış olanlar da bu şarkılarla güzel bir reggae deneyimi geçirebilir.
Herkese reggae kıvamında, canlı, heyecanlı, keyifli ve huzurlu günler dilerim.
Mavi Kulaklık…