Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önlemek için neler yapmak gerekir?

İçinde yaşadığımız teknoloji çağı hayatımızı hızlandırıp birçok işimizi kolaylaştırırken, bir taraftan da yeni bağımlılık türleri yaratmakta. İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, bilgisayar oyunu bağımlılığı, cep telefonu bağımlılığı gibi birçok türü olan teknoloji bağımlılığı, en çok çocukları tehdit ediyor. Günün büyük bir bölümünü bilgisayar başında oyun oynayarak, internette gezinerek veya sosyal medya hesaplarından başkalarını takip ederek geçiren çocuklar fiziksel, ruhsal ve sosyal bakımdan sağlıklı gelişemiyor. Ofix Blog‘da bugünkü yazımızda, çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları hakkında faydalı bilgiler paylaşacağız.

Teknoloji bağımlılığı nedir?

Kısaca ifade etmek gerekirse teknoloji bağımlılığı, teknolojik ürünler ve özellikle de internet olmadan 1 gün bile geçirememek anlamına geliyor. Teknolojik ürünlerle kendisine sanal bir dünya inşa eden kişiler, bunlardan uzak kaldıklarında ciddi sorunlar yaşamakta. Teknoloji bağımlılığına giden süreçte internette amaçsız gezintiler, bilgisayar oyunlarına aşırı ilgi, sosyal medya hesaplarından birilerini sürekli takip etmek, cinsel içerikli siteleri tıklamak gibi davranışların payı büyük. Çocuklarda ve özellikle de okul öncesi yaş grubunda bilgisayar oyunlarına gösterilen aşırı ilgi, teknoloji bağımlılığının oluşmasında esas nedenlerden biri olarak kabul edilmekte.

Toplumumuzda teknoloji bağımlılığı konusundaki farkındalıklar henüz istenilen düzeyde olmadığı için gerek yetişkinlerde, gerekse çocuklarda teknoloji bağımlılığının kabulü pek kolay olmuyor. Fakat, diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi teknoloji bağımlılığının da bazı belirtileri var ve bu belirtilerin gözlemlenmesi durumunda teknolojik ürünlerle kurulan ilişkilerin gözden geçirilmesi şart. Bu belirtiler içinde en önemlisi, teknolojik ürünler karşısında “sadece birkaç dakika” diyerek saatlerce vakit geçirmektir. Böyle davranan kişiler, ekran karşısında geçirdikleri süre konusunda sürekli yalan söyleme yoluna gitmekte.

Teknoloji bağımlılığının daha ileriki aşamalarında, kişi artık anonim bir kişiliğe bürünerek insanlarla yüz yüze iletişim kurmaktan kaçınıyor. Ve yalnızca teknolojik ürünler aracılığıyla iletişimi tercih ediyor. Bu iletişim şekli, kendi kişilik özelliklerini sürekli baskılamak zorunda bırakıyor. Bir taraftan bilgisayar karşısında geçirdiği süreden dolayı suçluluk hissederken, bir taraftan da tüm işlerini kolayca hallettiğini düşünmekten keyif alıyor. Giderek tüm iş planlamasını internete ulaşım imkanları üzerinden yapmaya başlıyor.

Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları nelerdir?

Teknoloji bağımlılığını kısaca bu şekilde ele aldıktan sonra, yazımızın bu kısmında çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları hakkında faydalı bilgiler paylaşacağız. Fakat şu noktayı özellikle vurgulamak istiyoruz. Burada paylaşacağımız bilgiler yalnızca genel koruma amaçlıdır. Çocuğunuzda teknoloji bağımlılığına dair bir belirti gözlemlediyseniz, vakit geçirmeden uzman bir psikologa başvurmalısınız. Çocuğunuzu teknoloji bağımlılığından kurtarmak için en doğru yöntemleri ve yaklaşımları uzman psikologunuzdan öğrenebilirsiniz.

Çocuğunuzun bilgisayar başında geçirdiği süreyi sınırlamalısınız.

İçinde yaşadığımız çağın bir gereği olan bilgisayar, doğru kullanıldığı zaman son derece faydalı bir araç. Fakat bilgisayar başında geçirilen süre uzadıkça hem fiziksel, hem ruhsal, hem de sosyal açıdan bazı sorunlar oluşabilmekte. Özellikle de çocukların bilgisayar başında geçirdikleri süre uzadıkça, ebeveynleriyle kurdukları ilişkiler azalıyor. Ve bu durum, bazı zincirleme sonuçları beraberinde getiriyor. Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları içinde ilk sırada, bilgisayar başında geçirdiği süreyi sınırlamayı değerlendirebilirsiniz. Bunun için çocuğunuzla bir anlaşma yapmalı, gün içinde kaç saat bilgisayar kullanacağını karara bağlamalısınız.

İnterneti nasıl kullanması gerektiğini öğretmelisiniz.

İnternette farklı amaçlara göre hazırlanmış milyonlarca site var. Doğru kullanıldığı zaman iyi bir bilgi ve eğlence kaynağı olabilecek internet, yanlış kullanıldığı zaman son derece zararlı hale gelebilmekte. Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları içinde çocuğunuza internet hakkında doğru bilgiler vermeli, siteler arasında anlamsız gezintiler yapmasını önlemelisiniz. Çocuğunuz hangi amaçla hangi siteleri ziyaret edeceğini bilirse, interneti daha verimli ve etkin bir şekilde kullanabilir. Aksi durumda, çocuğunuzun internette kalma süresi her geçen gün uzamaya başlar ve çocuğunuzda dikkat dağınıklığı, hatırlama güçlüğü gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Bilgisayarı ve interneti nasıl kullandığını takip etmelisiniz.

Bilgisayar ve internetle yeni tanışan ya da bunlara meraklı çocuklar, farklı program veya oyunları indirip denemek konusunda aşırı bir istek duyabiliyor. Çocuğunuzun bilgisayarı ortak alanda değilse, bilgisayarı ve interneti nasıl kullandığını takip etmeniz biraz zor olacaktır. Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları içinde bilgisayarı ortak alana almayı deneyebilirsiniz. Fakat çocuğunuz bunu istemiyorsa veya bu durum onu mutsuz ediyorsa, bu konuda inatlaşmak yerine çocuğunuzla anlaşma yoluna gidebilirsiniz. İndirmek istediği bilgisayar programları veya oyunlarını size danışmasını sağlayarak onu uzaktan takip edebilirsiniz.

Bu konuda daha etkili yöntemlerden biri de çocuğunuzun kullandığı program veya oyunları size öğretmesini istemektir. Bu sayede hem çocuğunuzu daha iyi takip eder, hem de çocuğunuzun sizden daha çok şey bildiğini düşünmesini sağlayarak özgüven gelişimine destek olabilirsiniz. Nelere ilgi duyduğunu öğrendiğinizde, daha etkili yönlendirmeler yapabilirsiniz. Bu sayede çocuk gelişiminde bilgisayar programları ve oyunlardan daha etkin bir şekilde yararlanabilirsiniz. Yaşına ve gelişimine uygun oyunlar seçmek için, 6-8 yaş arası için okuma ve akıl yürütme ağırlıklı oyunları, 9-12 yaş arası içinse soyut kavramlara dayalı ve sorun çözme becerisini geliştiren oyunları ilk sırada değerlendirebilirsiniz. 

Sosyal medyada kimlerle görüştüğünü bilmelisiniz.

Sosyal medya hesapları üzerinden kurulan iletişim şekilleri çocukların fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimleri açısından zararlı sonuçlar doğurabilmekte. Bu hesaplar üzerinden çocukların sosyal becerileri ve iletişim yeteneklerini geliştirdikleri düşünülse de yanlış kişilerle kurulan “chat arkadaşlıkları” üzücü sonuçlar doğurabilir. Bu gibi arkadaşlıklar, ilerleyen zamanlarda antisosyal kişilik bozukluğuna bile yol açabilir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları içinde çocuğunuzun sosyal medyada geçirdiği süreye ve kimlerle görüştüğüne dikkat etmelisiniz. Çocuğunuz hesaplarındaki kişi veya beğeni sayısının artmasından aşırı derecede mutlu olmaya başladıysa, teknoloji bağımlılığı tehlikesi yaşıyor olabilir.

Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önleme yolları içinde ayrıca, çocuğunuzla birlikte daha fazla zaman geçirebilir, birlikte geçirdiğiniz zaman dilimlerini daha keyifli hale getirebilirsiniz. Çocuğunuz sizinle iletişim kurmaya çalıştığında ona mutlaka zaman ayırmalısınız. Çocuğunuzun gelişimine katkı sağlayan farklı hobiler edinmesini sağlayabilir, ilgi duyduğu alanlarda kendisini geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Resim yapmak, müzik enstrümanı çalmak ve benzeri hobiler, çocuğunuzu teknoloji bağımlılığından uzak tutacağı gibi, sanatsal yetenekleri ve beğeni düzeyinin gelişmesine de katkı sağlayacaktır.

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…