Çocuklarda Tuvalet Hijyeni

Her yıl olduğu gibi bu yıl da milyonlarca çocuk okula başladı. Veliler bir taraftan bu sevinci yaşarken, bir taraftan da okullardaki hijyen sorunlarından dolayı kaygılanıyor. Bulaşıcı hastalıkların en fazla yayıldığı yerlerin başında okul tuvaletleri geliyor. Çocukların sağlıklarını koruyabilmeleri için tuvalet hijyeni konusunda farkındalıklarını arttırmak şart. Bu konuda en büyük sorumluluk velilere düşüyor. Ofix Blog‘da bu haftaki sağlık köşemizde, çocuklarda tuvalet hijyeni konusunu ele alacağız.

Çocuklarda tuvalet eğitimi nasıl olmalı?

Tuvalet eğitimi, çocuk gelişiminin en önemli aşamalarından biri olarak kabul edilmekte. Nitekim, bebeklikten çocukluğa geçişin en önemli göstergelerinden biri, tuvalet eğitiminin tamamlanmış olmasıdır. Tuvalet ihtiyaçlarını kendi başlarına giderebilen çocuklar, bebekliği geride bırakmış demektir. Bu eğitim genellikle 15 ile 18. aydan itibaren çocuklara yavaş yavaş verilmeli ve çocukların kas kontrolünü geliştirmesi sağlanmalı. Tuvalet eğitiminin ne kadar süreceği ise çocukların fiziksel ve bilişsel gelişim süreçlerine göre değişebilir. Fakat 3 yaşını dolduran çocukların tuvalet eğitimini tamamlamış olması gerekir. Aksi durumda, çocuklarda bazı psikososyal gelişim bozuklukları ortaya çıkabilmekte.

Tuvalet eğitimi sırasında anne ve babalara büyük sorumluluklar düşüyor. Çocukların bu eğitim için yalnızca fiziksel açıdan değil, aynı zamanda bilişsel, duygusal ve sosyal açıdan da hazır olması gerekir. Çocukların çok azı, tuvalet eğitimine kendiliğinden istek duyar, büyük çoğunluğunu bu eğitim için motive etmek gerekir. Tuvalet eğitimi konusunda çocuğa baskı uygulamak veya zor kullanmak ise gelişim sürecinde pek çok soruna sebebiyet verebilir. Bu konuda anne ve babaların her şeyden önce çok sabırlı olmaları ve çocuğun motivasyonunu arttırıp kas gelişimine yardımcı olmaları şart.

Tuvalet eğitimi sırasında çocukları yanlış bilinçlendirmemek gerekir.

Tuvalet eğitimi sırasında anne ve babaların yaptığı en büyük hataların başında, tuvalet ihtiyacını evde karşılamaları konusunda çocuklara verdikleri telkinler geliyor. Oysa, kas kontrolünü henüz yeni kazanmakta olan çocukları bu şekilde şartlandırmak, ev dışı ortamlarda tuvalet ihtiyaçlarını gidermede büyük sorunlar yaşamalarına zemin hazırlamakta. Bu noktada anne ve babalara düşen görev, tuvalet ihtiyacını evde karşılamaları konusunda çocuklara telkinde bulunmak yerine, ev dışı ortamlarda nasıl karşılayacaklarını doğru bir şekilde öğretmektir.

Tuvalet eğitimi sırasında yapılan en önemli yanlışlardan biri de dışarıdaki tuvaletlerin kötü ve pis yerler olduğu konusunda yapılan telkinlerdir. Dışarıdaki tuvaletler hakkında çocukların zihnine yerleşen bu gibi söylemler, dışarıdaki tuvaletlerin kötü kullanılmasına yol açabilmekte. Çocukların kötü ve pis bir yer olarak tanıdığı dışarıdaki tuvaletleri temiz bırakmak gibi bir eğilim içinde olmamaları şaşırtıcı değildir. Ki bu durum, önce okul tuvaletlerinin, sonra da diğer tuvaletlerin temiz bırakılmamasına yol açmakta. Doğrusu şu ki, dışarıdaki tuvaletlerde hijyeni sağlamak çok zordur ve fizyolojik ihtiyacın giderilmesinden önce ve sonra çok daha titiz bir şekilde hijyeni sağlamak gerekir.

Tuvalet hijyeni için anne ve babanın rol modelliği şart.

Tuvalet eğitiminin tamamlanabilmesi için çocukların tuvalet hijyenini nasıl sağlayacaklarını öğrenmiş olması gerekir. Bu noktada anne ve babaların doğru bir rol modeli olması çok önemli. Tuvaleti kötü kullanan bir aile ortamında çocuklara “Tuvaleti temiz tutmalısın” demenin bir faydası olmaz. Aynı şekilde, tuvaletten sonra ellerin yıkanmadığı bir aile ortamında çocukların tuvaletten sonra ellerini yıkamasını beklemek mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte, tuvaletteki mikropların bir tür öcü gibi gösterilmesi ve çocukların korkutulması da doğru değildir. Çünkü bu tarz davranışlar, ileriki yaşlarda obsesif kompulsif bozukluklar için zemin hazırlayabilir.

Tuvalet hijyeni konusunda anne ve babaların en önemli görevlerinden biri de temizlik ile hijyen kavramlarının aynı anlama gelmediğini çocuklara öğretmektir. Nitekim hijyen, temizlik kavramına göre çok daha geniş bir anlama sahip. Öyle ki, temizliğini sağladığınız ortamlarda hijyeni sağlayamamış olabilirsiniz. Başka deyişle hijyen, bir ortamda sağlığa zarar veren tüm unsurlardan kurtulmak için yapılan uygulamalar ile alınan temizlik önlemlerinden oluşmakta. Bu yönüyle tuvalet hijyeni, tuvalete girdiğimiz andan itibaren tuvaletten çıktığımız ana kadar her aşamada dikkat etmemiz gereken uygulama ve önlemleri kapsamakta.

Çocuklarda tuvalet hijyeni nasıl sağlanır?

Çocuklarda tuvalet hijyeni denildiğinde akla gelen ilk konu şüphesiz ki ellerin yıkanması oluyor. El yıkamak elbette ki hijyenin olmazsa olmazlarından biridir. Fakat tuvalet hijyeni, elleri yıkamaktan ibaret değildir. Çocuğunuza tuvalet hijyeni konusunda doğru bir bilinç kazandırmak için, tuvalete girdiği andan itibaren yapması gerekenleri doğru bir şekilde anlatmalısınız. Nitekim, tuvalete girer girmez sifonu çekmek gerekir. Bu sayede, tuvalette başkasının bırakmış olabileceği mikroplar suyla birlikte gidecektir. Tuvalet ihtiyacını ayakta değil, oturarak gidermek gerekir. Eğer varsa klozet kapak örtüsü kullanılmalı. Duvarlara dokunmamaya çalışmalı, kapı koluna fazla temas etmemeli.

Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra tuvalet hijyeninin sağlanması için suyla temizlik şart. Temizlik sırasında mikroplarla temas etmemek için suya dayanıklı tuvalet kağıtları tercih edilmeli. Tuvalet kağıdı kullanılırken, önden arkaya doğru kurulama yapılmalı ve tuvalet kağıdı klozete atılmamalı. Tuvaleti temiz bırakmak için sifon çekilmeli ve tıpkı tuvalete girerken olduğu gibi çıkarken de duvarlara dokunmamaya çalışmalı, kapı koluna fazla temas etmemeli. Çocuklarda tuvalet hijyeni konusunda el temizliğine büyük önem verilmeli, ellerin nasıl yıkanacağı güzel bir şekilde anlatılmalı. El yıkama sırasında sıvı sabun tercih edilmeli, yıkama işlemi en az 30 saniye devam etmeli.

El yıkarken en fazla ihmal edilen bölgeler, parmak araları ve tırnak altlarıdır. Bu kısımları iyice temizlemesi gerektiğini çocuğunuza mutlaka öğretmeli, hatta önce siz örnek olmalısınız. Kış aylarında suların soğuk olması, çocuklarda el yıkama davranışının gelişmesini olumsuz etkilemekte. Bu gibi durumlarda çocuğunuza, elini yıkamak yerine ıslak mendille silmesi telkininde kesinlikle bulunmamalısınız. Çocuklarda tuvalet hijyeni konusunda doğru zannedilen yanlışların başında gelen ıslak mendil kullanımı maalesef hijyeni sağlamaya yeterli olmamakta. Islak mendiller, su ve sabuna erişim imkanı olmayan ortamlarda ikincil bir seçenek olarak tercih edilmeli. Hiçbir ıslak mendil, su ve sabunun yerini tutabilecek niteliğe sahip değildir. 

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…