Fazla Demli Çay İçmemeniz İçin 11 Neden

Merhaba sevgili çay tiryakileri! Gözünü açar açmaz çaya saldıran, çay içmeden kendime gelemem diyen sevgili okurlarım, merhaba! Çay benim kırmızı çizgimdir, günde en az 3 bardak içerim diyen sevgili okurlarım, size de merhaba! Son zamlardan sonra evde çay tüketimini sınırlandıran, ofiste bedava bulduğu çayı bardak bardak içen sevgili okurlarım, size de merhaba! Yemeğin ardından çay içmeyi alışkanlık haline getiren, sohbet bahane çay şahane diyen, iyi bir çayın kokusunu metrelerce uzaktan alan sevgili okurlarım, size de merhaba! Evde çalıştığı için ofisteki çay molalarını özleyen, çayını kendi başına demlemek zorunda kalan sevgili beyaz yakalılar, hepinize merhaba! Bu haftaki blogumda sizleri yakından ilgilendiren çok önemli bir konuyu ele alacağım. Çayı çok seven ve bolca tüketen herkesin bu blogu sonuna kadar okumasını tavsiye ederim. Özellikle fazla demli çay tüketenler bu blogu mutlaka dikkatle okumalı. Fazla demli çay içmemeniz için 11 neden paylaşımımla çay tüketiminizi daha sağlıklı hale getirebilirsiniz. 

Bildiğiniz üzere ülkemizde en fazla tüketilen sıcak içeceklerin başında çay geliyor sevgili arkadaşlar. Aslına bakarsanız çayın ülkemizde uzun bir mazisi yok. Milli içeceğimiz aslında kahvedir, çay değil. Ülkemizdeki ilk çay plantasyonu Cumhuriyet döneminde kuruldu. O yıllarda imkanlar kısıtlıydı ve çay henüz kitleselleşmemişti. Başka bir deyişle çayı iyi tanımıyor, nasıl içeceğimizi bilmiyorduk. Ülkemizde çay tüketiminin yaygınlaşmasında Yeşilçam filmlerinin etkisi büyüktür. Ne var ki bu filmlerle birlikte bazı klişeler da yaygınlaşmaya başladı. “İnce belli” ve “tavşan kanı” bunlardan sadece ikisidir. “Tavşan kanı” ifadesi aslında çayın bereketine işaret eder. Fakat zaman içinde iyi demli çay anlamında kullanılmaya başlandı. O yıllarda fazla demli çayın zararları bilinmiyordu. Bunlar çok sonra anlaşılmaya başlandı. Ancak yine de bu klişeler zihinlerde yerini koruyor. Bakınız arkadaşlar, buradan uyarıyorum; fazla demli çay içmek sağlık için çok zararlıdır. Neden mi? Fazla demli çay içmemeniz için 11 neden işte huzurlarınızda… 

1. Neden: Mide Bulantısı

Fazla demli çay içtiğinizde karşılaşabileceğiniz ilk şikayetlerden biri mide bulantısıdır sevgili arkadaşlar. Çayın bileşiminde tein, teofilin, kafein gibi farklı kimyasal maddeler mevcut. Çay aslında antioksidanlar bakımından iyi bir kaynaktır. Doğru şekilde tükettiğinizde çayın faydalarından yararlanabilirsiniz. Ancak fazla demli çay tükettiğinizde çayın bileşimindeki maddeler öncelikle midenize zarar vermeye başlar. Midede sindirimin düzgün şekilde işlemesi için mide asitlerinin düzgün şekilde çalışması gerekir. Fazla demli çay tüketimi mide asitlerine zarar verir. Üstelik midenin gereğinden fazla asit üretmesine yol açar. Mide bulantısı olarak hissedeceğiniz bu durumun aç karnına çay içmenin zararları içinde daha şiddetli hale gelmesi mümkün. Aç karnına, mesela sabah uyanır uyanmaz fazla demli çay tükettirseniz kendinizi kusacakmış gibi hissedebilirsiniz. Hatta yersiz bir evhama kapılıp çayın bayatladığını, kalitesiz olduğunu falan da düşünebilirsiniz. Sorun çayda değil arkadaşlar, yanlış tüketim şeklinizde. Hissedeceğiniz mide bulantısı günlük işlerinizi yapmanıza bile zarar verebilir. Gerek var mı bunca sıkıntıya? 

2. Neden: Baş Ağrısı

Baş ağrısı şikayeti olanların gerçekte çok azı bu sorunun fazla demli çay tüketimiyle ilgili olabileceğinin farkındadır sevgili arkadaşlar. Hatta başı ağrıdığı zaman demli bir çay içerek kendisini iyi hissettiğini söyleyenlere rastlayabilirsiniz. Bu durum aslında çayla değil, çay vesilesiyle artan serotoninle ilgili. Çaya duyduğunuz ilgi nedeniyle tüketim sırasında vücudunuz serotonin salgılıyorsa kendinizi iyi hissetmeniz mümkündür. Ancak fazla demli çay vücuda giren kafein miktarını ve kalitesini olumsuz etkiler. Bundan en fazla zarar gören organlardan biri de beyindir. Üstelik migren şikayetiniz varsa baş ağrısıyla karşılaştığınızda az demli çaydan bile uzak durmalısınız. Kafeinin azı bile migren hastaları için zararlıdır. Vücudunuzda serotonin miktarını arttırmak için başka birçok yöntemi deneyebilirsiniz. Mesela çikolata, fasulye, mercimek gibi yiyecekler bu konuda faydalıdır. Fazla demli çay ile vücudunuza alacağınız kafein baş ağrısı nedeniyle günlük işlerinizi aksatabilir. Bu nedenle örneğin molada fazla demli çay içtikten sonra başınız ağrırsa hiç şaşırmayın. Serotonin kafein karşısında etkisiz kalabilir. 

3. Neden: Kalp Çarpıntısı

Fazla demli çay tüketmenin zararlarından biri de kalp çarpıntısıdır sevgili arkadaşlar. Aslına bakarsanız, çayın antioksidan içeriği tüm dolaşım sistemi ve kalp için faydalıdır. Yani doğru şekilde tüketirseniz çay aslında kalp dostu bir içecektir. Fakat fazla demli çaylar artan kafein miktarı nedeniyle kalp ritmini bozuyor. Bu konuda özellikle birinci derece yakınları içinde kalp hastası olanlar daha dikkatli olmalı. Gün içinde çay tüketiminiz fazlaysa bu durum kalp krizi riskini bile arttırır. Buna bir de çevresel etkenler eklenince tehlikenin boyutları daha da artar. Bu bakımdan demli çayın zararları hiçbir zaman küçümsenmemeli. Kalp ritmini bozan fazla demli çay özellikle 40 yaş ve üzerinde birçok kalp hastalığını tetikleyebilir. Bu yaşlarda kalp dokusu zayıflamaya başlar. Kanı vücuda pompalama verimliliği azalınca doku ve organlara yeterince oksijen ve besin ulaşmaz. Dolayısıyla arkadaşlar, kalp sağlığınızı korumak için siz siz olun fazla demli çaydan uzak durun. Kalp sağlığınızı korumak için açık çay tüketebilirsiniz. 

4. Neden: Ellerde Titreme

Fazla demli çayın zararları içinde bu etkisini de birçok kişi görür ama doğru değerlendiremez sevgili arkadaşlar. Özellikle ileri yaş gruplarında ellerde titreme şikayeti farklı pek çok nedenle ilişkilendirilir. Bu nedenlerden biri de maalesef kafeindir. Fazla demli çayın bu etkisi, esasen kafeinin sinir sistemi üzerindeki zararlı etkilerinden kaynaklanır. Üstelik sinir sistemiyle ilgili bir şikayetiniz varsa fazla demli çayın zararları ile daha güçlü şekilde karşılaşabilirsiniz. Gelin görün ki, ülkemizde birçok insan kendisini stresli hissettiğinde sakinleşmek adına çaya koşuyor. Baş ağrısı konusunda olduğu gibi ellerde titreme şikayeti için de benzer bir durum söz konusudur aslında. Yani sinirlerinizi yatıştırmak için kafeinli içecekler iyi bir seçim değildir. Bu konuda özellikle masa başı işlerde çalışan beyaz yakalıları uyarmak isterim. Gün içinde çokça bilgisayar kullanıyorsanız fazla demli çay ellerinize çok zarar verebilir. Yazı yazarken, çizim veya tasarım yaparken bu sorunla karşılaşmamak için çayınızı açık içmenizi özellikle tavsiye ederim. 

5. Neden: Uykusuzluk

Gelelim hepimizin öğrencilik yıllarımızda yaşayarak öğrendiği acı bir gerçeğe. Sömestir boyunca ihmal ettiğimiz dersin finali yaklaştığında çay en yakın dostumuz haline geliyordu. Finale 2 gün kala fazla demli çay tüketimimiz artıyordu. Fakat 4-5 saat uyuduğumuz için finalde soruyu dikkatli okumuyor, kısa süreli hafızamızda ne kaldıysa hepsini yazıyorduk. Soruyu iyi anlamadığımız için cevap kağıdına alakasız şeyler yazıyor, sonra da düşük notun sorumlusu olarak hocayı görüyorduk. Hocanın notu kıtmış, tabii tabii! “Ne ekersen onu biçersin” atasözümüzde de sabit olduğu üzere, hayatta her şeyin bir karşılığı var sevgili arkadaşlar. İşlerinizi zamanında ve düzgün yaparsanız emeğinizin karşılığını mutlaka alırsınız. Öğrencilik yıllarımızda yaptığımız bu hataları iş hayatımızda da zaman zaman yapıyoruz. Fazla demli çay tüketerek sabaha kadar hazırlandığınız toplantı sırasında gelen farklı bir soru feleğinizi şaşırtıyorsa bunun nedenini doğru değerlendirmeniz lazım. Son güne bıraktığınız raporda çok önemli maddi hatalar yapıyorsanız demek ki uykunuzu iyi alamamışsınız. Bilin bakalım neden? 

6. Neden: Kaygı Bozukluğu

Bak güzel kardeşim, sokak kapısını 5 defa kontrol ettin, tekrar kontrol etmene gerek yok! Gayet iyi biliyorsun ki kapı kapalı. Buzdolabını da kapattın, ocağın altını da. Kullanmadığın odalardaki aydınlatma ve havalandırma sistemleri de kapalı. Kapanmayan bir tek şey kaldı; içindeki kaygı bozukluğu. Ondan kurtulmak için fazla demli çay tüketimini azaltarak işe başlayabilirsin. Çünkü fazla kafein nedeniyle sinir sistemin kaygıyla baş edemiyor. Bazı konularda bilgi sahibi olmak yeterli değildir sevgili arkadaşlar. Yani insan bir şeyi çok iyi bildiği halde o şeyle ilgili birtakım kaygılar duyabilir. Bu gibi durumlarda dipte psikolojik birtakım sıkıntılar var demektir. Söz gelişi yoğun stres altında yaşayan kişilerde bu gibi durumlar daha yaygındır. Örneğin ellerini üst üste birkaç kez dezenfektan ile temizleyen kişiler sizce fazla dezenfektan kullanmanın zararlarını bilmiyorlar mı? Hayır, biliyorlar, ama bu isteğin önüne geçemiyorlar. Sinir sisteminiz zayıfsa kaygı bozukluğuyla baş edemezsiniz. Bunun için de yine işe öncelikle fazla demli çaydan kurtulmakla başlayabilirsiniz. 

7. Neden: Demir Eksikliği

Bakın bu konunun son yıllarda epeyce cılkı çıktı arkadaşlar. Bunda maalesef internet paylaşımlarının etkisi büyük. İlgisi olsun ya da olmasın, birçok konuda demir eksikliğine atıf yapılmaya başlandı. Saçların mı dökülüyor, demirin eksik demek ki! İşte, “internet bilgeliği”nin geldiği son nokta! Yahu güzel kardeşim, kan testine bakmadan demir eksikliği konusunda ahkam kesme cesaretini kendinde nasıl görüyorsun acaba! Üstelik birçok hastalıkta ve sağlık sorununda demir eksikliği tek başına yeterli bir neden değildir. Ayrıca demir takviyeleri kendi başına hiçbir sağlık sorununu iyileştirmez. Burada esas şu noktaya dikkat çekmek lazım. Fazla kafein, vücudun sıvı kaybını arttırır. Bunun sonucunda demir yeterince emilmeden vücuttan atılır. Dolayısıyla kendinizi yorgun, halsiz hissettiğinizde fazla demli çay tüketmemelisiniz. Çünkü vücudunuz sizi dinçleştirecek demiri maalesef atmaya başlar. Bu durumda demir takviyesi almak yerine fazla demli çay içmemek daha iyi değil mi? O takviyeler kafein nedeniyle işe yarar mı sanıyorsunuz? 

8. Neden: Kansızlık

Demir eksikliğinde olduğu gibi kansızlık konusunda da internette büyük bir bilgi kirliliği var sevgili arkadaşlar. Kısaca ifade edecek olursam alyuvarlar, vücutta oksijen dolaşımından sorumludur. Alyuvarların işlerini düzgün şekilde yapması için hemoglobin ve demire ihtiyacı var. Vücudumuz demiri kendi başına üretemiyor. Bu yüzden besinlerden demir almamız gerekmekte. Aksi durumda yeterince alyuvar oluşmadığı için kansızlık ortaya çıkar. Sağlıklı bir yetişkinde kemik iliği normal şartlar altında saniyede 1.5 milyondan fazla alyuvar üretir. Fakat ne kadar koyu renkli çay içerseniz vücudunuz demiri o kadar az kullanır. Kansızlığı gidermek için kırmızı et, ton balığı, ceviz gibi besinler faydalıdır. Ancak fazla demli çay içmeyi sürdürürseniz vücudunuz demiri kullanamaz, sorun devam eder. “İnternet bilgeliği”ne göre kırmızı et kansızlığı giderirmiş! Görüyorsunuz değil mi, ne kadar sığ bir yaklaşım. Yahu, adam günde 10 bardak demli çay içiyor. Yani demir geldiği gibi gidiyor. Daha ne kadar et yesin! 

9. Neden: Sık İdrara Çıkma

Fazla demli çayın zararlarından biri de sık idrara çıkmadır sevgili arkadaşlar. Vücutta kafein miktarı ne kadar artarsa mesane üzerinde oluşan baskı da o kadar artar. Bunun temel nedeni, mesaneyi çevreleyen kaslarda oluşan istem dışı hareketlerdir. Dolayısıyla tükettiği fazla demli çaya bağlı olarak kişi gün içinde sık sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilir. Bu şikayete yol açan farklı nedenler de vardır. Mesela diyabet bunlardan biridir. Eğer böyle bir hastalığınız varsa sık idrara çıkma ihtiyacını daha fazla hissedebilirsiniz. Ayrıca fazla demli çaydan böbrekleriniz de zarar görür. Çayda bulunan oksalat maddesi böbrek taşı oluşumunu arttırır. Keza çok çay içmenin zararları da bu bağlamda yüksektir. Yani çayınızı açık içseniz bile işi abartıp günde 8-10 bardak düzeyine taşımamalısınız. Sonuçta açık çayda da kafein var. Vücudunuzdaki kafein miktarı arttıkça böbreklerinizde ve idrar yollarınızda çeşitli sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Siyah çayın zararları özellikle ileri yaş gruplarında daha önemli sonuçlar doğurmakta. 

10. Neden: Kabızlık

Fazla demli çayın zararlarından biri de kabızlıktır sevgili arkadaşlar. Bunun esas nedeni, çayda bulunan tannik asittir. Bu madde aslında ter bezleri üzerinde faydalı etkiler gösterir. Ne var ki uygulamanın haricen gerçekleşmesi gerekmekte. Bu konuda detayları Çay hakikaten harareti alır mı? isimli blogumda bulabilirsiniz. Fazla demli çay tüketirseniz tannik asidin zararlarıyla karşılaşabilirsiniz. Bunların başında kabızlık geliyor. Dahası kabızlığın yanı sıra ishalle de karşılaşabilirsiniz. Gün içinde çokça çay tüketiyorsanız sıvı kaybınız artacaktır. Bu durumda kabızlık sorununu daha yoğun şekilde yaşayabilirsiniz. Ayrıca bu konudaki “internet bilgeliği”ne de kulak asmamanızı tavsiye ederim. Kabızlık şikayeti olanların bol sıvı alması gerekir. Bu doğrudur. Ancak bunun yolu kafeinli içecekler değildir. Dolayısıyla kabız olan birine çay veya kahve vermeniz şikayetlerinin artmasına yol açar. Kabızlık şikayetiniz varsa açık çaydan bile uzak durmanızı tavsiye ederim. Çünkü kafein az miktarda bile olsa bu gibi durumlarda başa bela oluyor. 

11. Neden: Yemek Borusu Kanseri

Bu madde birçoğunuzun canını sıkabilir. Ama hakikat bu yönde sevgili arkadaşlar. Yemek borusu kanserine çevrenizde hiç rastlamamış olabilirsiniz. Hatta böyle bir kanser çeşidini şimdiye kadar hiç duymamış da olabilirsiniz. Demli çay içmenin zararları inşallah kimseyi böyle bir sorunla karşı karşıya getirmez. Yediğimiz ve içtiğimiz her şey, yemek borusundan geçerek midemize ulaşıyor. Fakat sıcak olarak tüketilen tüm besinler yemek borusuna zarar verir. Fazla demli çayın zararları bu noktada iki şekilde karşımıza çıkıyor. Bunlardan birincisi çayın sıcaklığıyla ilgilidir. İkincisi ise demin miktarıyla ilgili. İçtiğiniz çaydaki dem miktarı arttıkça çayın bileşimindeki kimyasal maddelerin yemek borunuza vereceği zararlar artacaktır. Diğer taraftan sıcaklığa da dikkat etmek lazım. Çayı bardağınıza koyduğunuz gibi hemen tüketmemelisiniz. Yani bekleyin biraz, sıcaklığı makul düzeye insin. Aksi takdirde yemek borunuzda yanma hissedebilirsiniz. Dolayısıyla böyle bir çay tüketim şekliniz varsa ileri yaşlarda yemek borusu kanseri riskiniz artar. Ayrıca açık çay içerken de çayın fazla sıcak olmamasına dikkat etmelisiniz. 

Çaylar Ofix’ten!

Bu haftanın da sonuna geldik sevgili arkadaşlar. Siz siz olun, hiçbir zaman hiçbir konuda aşırıya kaçmayın. Ölçülü olmak, Antik Yunan bilgeliğinin temel değerlerinden biriydi. Tavsiye ederim, boş zamanlarınızda Platon ve Aristoteles gibi büyük filozofların eserlerine bir bakın. Gerçi bunları belki satır satır okuyacak vaktiniz olmayabilir. Ama olsun, okuduğunuz kadarını da hayatınızda kullanabilirsiniz. “İnternet bilgeliği”ne karşı Antik Yunan bilgeliği emin olun birçok konuda hayatınızı değiştirebilir. Peki kitap okurken, ders çalışırken, ofiste veya evde iş yaparken içeceğiniz çayı nereden alacaksınız? Cevabı çok iyi biliyorsunuz. Adresiniz tabii ki de burası…

Haftaya görüşmek üzere.

Ofixboy…