Dünyaca ünlü online alışveriş sitesi Amazon.com‘un kurucusu ve CEO’su Jeff Bezos, dünyanın en zenginleri listesinde uzun yıllardır üst sıralarda yer almakta. “Jeff Bezos kimdir?” sorusuna belki birçok insan, “Amazon.com‘un kurucusudur” cevabından başka bir cevap veremez. Oysa, Jeff Bezos‘un başarı hikayesine baktığımızda, online alışveriş ve girişimcilik konusunda ders niteliği taşıyan pek çok konu bulabiliriz. Jeff Bezos‘un başarı hikayesini incelediğimizde, başarısının rastlantı veya şans eseri değil, tüm hayatı boyunca devam eden bilinçli bir çabanın ürünü olduğunu söyleyebiliriz. Bir Ofix Blog klasiği olan başarı hikayeleri köşemizde bu hafta, Jeff Bezos‘un başarı hikayesini okurlarımızla paylaşacağız.
Kısaca Jeff Bezos
Jeff Bezos, 12 Ocak 1964 tarihinde ABD’nin New Mexico eyaletinde dünyaya geldi. Annesi Jacklyn ve babası Ted John Jorgensen, Jeff henüz çok küçükken ayrıldı. Alkol sorunları olan ve ailesiyle hiç ilgilenmeyen Jorgensen‘dan sonra Jacklyn, ikinci evliliğini Kübalı bir göçmen olan Miguel Bezos‘la gerçekleştirdi. 4 yaşına geldiğinde Jeff‘i nüfusuna geçiren Miguel Bezos, onu öz evladı gibi benimsedi. 10 yaşına geldiğinde Miguel Bezos‘un gerçek babası olmadığını öğrenen Jeff, bu duruma çok üzülmedi. Kendisine öz babasından daha yakın davranan Miguel Bezos‘u babası kabul etti ve onu her bakımdan örnek aldı. Özellikle çalışkanlığı ve azmi konusunda Miguel Bezos, Jeff Bezos‘un hayatı boyunca örnek alacağı ilk idolüydü.
Küçük Jeff’in mekaniğe olan ilgisi, henüz küçük yaşlarda ortaya çıkmıştı. 3 yaşındayken beşiğinin parmaklıklarını tornavidayla söküp yatakta uyumak istemesi ailesinin dikkatinden kaçmamıştı. Yaz tatillerini büyükanne ve büyükbabasının çiftliğinde geçiren küçük Jeff, bir taraftan çiftlik işlerine yardım ederken, bir taraftan da atölyeye dönüştürdüğü bodrum katında kendince icatlar yapmaktaydı. Aynı zamanda da Star Trek hayranı olan küçük Jeff, uzaya olan ilgi ve merakını bu dönemde edinmişti. İleride kuracağı Blue Origin isimli uzay havacılığı şirketine ilham veren fikirlerin pek çoğu, hayranı olduğu Star Trek‘ten gelecekti.
Küçük Jeff 10 yaşına geldiğinde, ABD Atom Enerjisi firmasında çalışan dedesi sayesinde bilgisayar ile tanıştı. Dönemin hantal görünüşlü ve kullanımı oldukça zor olan bilgisayarları, Star Trek‘te gördüklerine hiç benzemiyordu. Fakat buna rağmen bilgisayarlara ilgisi giderek artıyor, günün birinde uzaya çıkmak istiyordu. Yaz tatillerini McDonald’s restoranlarında çalışarak geçirmeye başlayan küçük Jeff için günün birinde bilgisayara sahip olmak, uzay yolculuğunun ilk adımı anlamına geliyordu. Bu konuda dedesinden büyük ilgi görüyor, dedesi ona yeterince sabırlı olursa ve çok çalışırsa her istediğini yapabileceğini söylüyordu.
Princeton’dan Amazon.com’a
Liseyi birincilikle bitiren Jeff Bezos, lisans eğitimini Princeton Üniversitesi‘nde bilgisayar bilimi bölümünde tamamladı. Bu dönemde kendisine, Intel firmasından iş teklifi geldi. Fakat Intel‘de çalışmak yerine kendi şirketini kurmak istiyordu. İlk girişimi olan Fitel‘de bir süre yazılım alanında çalışmalar yaptı. Ne var ki, işler istediği gibi gitmedi. Bu dönemde Jeff Bezos, ileride CNET’i kuracak Halsey Minor ile faks üzerinden haber yayını yapan bir şirket kurmaya hazırlanıyordu. Fakat bundan da vazgeçti ve D.E. Shaw isimli bir finans şirketinde çalışmaya başladı. Burada 4 yıl çalıştıktan sonra, genel müdür yardımcılığına yükseldi. 1993 yılında, iş arkadaşı ve araştırma asistanı MacKenzie Tuttle ile evlendi.
1990’lı yıllar, bilgisayar kullanımının arttığı ve internetin yaygınlaşmaya başladığı yıllardı. Bilgi teknolojileri alanında devrim yaratan ethernetin icadı sayesinde internet teknolojileri hızlı bir gelişim ivmesi yakalamıştı. İnternet teknolojilerindeki gelişmeler, internet üzerinden satış faaliyetlerinin de doğmasını sağladı. Bu dönemde internetten satış yapmaya başlayan firmalar, perakendeye oranla yüzlerce kat hızlı büyüme şansı yakalamıştı. 1994 yılında Jeff Bezos, okuduğu bir haberde internetin yılda yüzde 2 bin 300 oranında büyüdüğünü öğrendi. Ve bu büyümeyi bir fırsata dönüştürebileceğini düşündü. İnternet üzerinden satışını yapabileceği 20 ürün buldu ve online satışa başladı.
Jeff Bezos, aynı zamanda da tam bir kitap kurduydu ve kitap okumaktan büyük keyif alıyordu. Fakat istediği kitapları bulmak her zaman kolay olmuyordu. Bu dönemde Jeff Bezos, internet üzerinden kitap satışı yapabileceğini düşünmeye başladı. Eğer yeterince iyi tasarlanmış bir web sitesi kurar ve operasyonu başarılı bir şekilde yönetebilirse, kitap satışlarında yepyeni bir dönem başlayabilir, kitaba ulaşmayı son derece kolay hale getirebilirdi. Sermaye için babasından 300 bin dolar borç aldı ve Seattle’da bir garajda, Amazon.com‘u kurdu. İş toplantısı yapması gerektiğinde ise görüşmelerini ünlü kitap zinciri Barnes & Noble kafelerinde yapmaya başladı. Oysa Amazon.com, kısa bir süre içinde Barnes & Noble‘ın en büyük rakibi haline gelecek, hatta satışlarının düşmesine yol açacaktı.
Online Alışverişte Amazon.com
Amazon.com‘un kuruluşu online alışverişte yepyeni bir dönem başlattı. Şirketin ismi, dünyanın en büyük nehri olan Amazon Nehri’nden geliyordu. Jeff Bezos için Amazon.com, tıpkı Amazon Nehri gibi coşkuyla ilerleyecek ve günün birinde dünyanın en büyük online alışveriş sitesi haline gelecekti. Konuya ilişkin olarak, “Başarısız olsam bundan pişman olmayacaktım. Ama şundan eminim ki, eğer denemeseydim pişman olacaktım.” açıklamasını yapan Jeff Bezos, Amazon.com‘un ilk günlerinde ciddi sorunlar yaşadı. Küçük bir odun sobasıyla ısınan garajda internet üzerinden gelen siparişlere yetişmeye çalışırken, başarılı olma şansının yalnızca yüzde otuz olduğunu düşünüyordu. Fakat buna rağmen, Amazon.com‘u büyütmek için projeler geliştiriyordu. Üstelik, birkaç ay içinde Amazon.com, dünyanın farklı coğrafyalarından sipariş almaya başladı.
Şirketin Silikon Vadisi yerine Seattle’da olması, bilgisayar programları ve yazılım alanında daha ekonomik çözümler geliştirmesini olanaklı kılmaktaydı. 1997 yılında Jeff Bezos, Amazon.com‘un tüm altyapısını değiştirdi ve güçlendirdi. Kitap satışlarından elde ettiği gelir sayesinde mevcut depoları büyüttü ve yeni depolar satın aldı. Büyüme için gerekli kaynakları sağlamak için aynı zamanda da Amazon.com‘un hisselerini halka açtı. Sadece birkaç yıl içinde elde ettiği bu başarının arka planında, başarılı olmak için çok çalışmak ve sabırlı olmak gerektiğine olan inancı vardı. Amazon.com bünyesinde geliştirdiği yeni teknolojiler ve uygulamalar, online alışverişte bundan sonraki süreçte temel standartların oluşmasını sağladı.
Başka deyişle Amazon.com, yalnızca Jeff Bezos‘un değil, aynı zamanda internet kullanıcılarının da hayatını değiştirdi. 2000’li yıllarda bu durum daha net bir şekilde ortaya çıktı. 2001 yılının ilk çeyreğinde net kârını 5 milyon dolar olarak açıklayan Amazon.com, artık dünyanın en büyük online alışveriş sitesi haline gelmeye başlamıştı. 2004 yılında kurduğu Blue Origin isimli uzay araştırmaları şirketiyle Jeff Bezos, çocukluğundan beri hayalini kurduğu uzay uçuşları için gerekli çalışmalara kaynak sağladı. 2013 yılında Washington Post gazetesini ve ona bağlı diğer yayın organlarını 250 milyon dolara satın alması, Jeff Bezos ve Amazon.com için yeni bir dönem başlattı.
Jeff Bezos’un Girişimcilik Ruhu
Jeff Bezos hakkında en fazla merak edilen konuların başında şüphesiz ki servetinin miktarı geliyor. Öyle ki, internet aramalarında “Jeff Bezos günlük kazancı” ve “Jeff Bezos saatlik kazancı” aramaları geniş bir hacme sahip. Aynı şekilde “Jeff Bezos evi”, “Jeff Bezos arabası” ve “Jeff Bezos eşi” aramaları da sıkça yapılmakta. Jeff Bezos sahip olduğu şirketler ile de sürekli bir merak konusu. Oysa, servetiyle dünyanın en çok konuşulan isimlerinden biri haline gelen Jeff Bezos‘un girişimcilik ruhu, servetinin miktarından, evinden veya şirketlerinden çok daha önemli olsa gerek. Nitekim, kitaba ulaşma şeklinde yepyeni bir konsept yaratan Jeff Bezos, internetten kitap satışının mümkün olduğunu göstermekle online alışverişte yeni bir dönem başlattı. Üstelik, geliştirdiği elektronik kitap okuyucusu Kindle‘la Jeff Bezos ve Amazon.com, kitabın üretim ve okunma şeklinde de önemli bir değişim gerçekleştirdi ve e-kitap formatını okurlarla buluşturdu.
Bu gibi daha pek çok başarıyı ortaya çıkaran girişimcilik ruhuyla Jeff Bezos, yakın tarihin en dikkat çeken isimlerinden biri haline geldi. Amazon.com‘un ürün çeşitliliği henüz kurulduğu ilk dönemden itibaren yüksek bir ivmeyle genişlerken Jeff Bezos ve Amazon.com, internetten başka nelerin satışının yapılabileceğini de gösterdi. CD’ler ve DVD’lerle başlayan genişleme, zaman içinde bilgisayar oyunlarından elektronik eşyalara, aksesuarlardan mobilyalara kadar sınırsız bir ürün çeşitliliğine ulaştı. Amazon.com‘un logosundaki sarı ok işareti, internet kullanıcılarının A’dan Z’ye tüm ihtiyaçlarını Amazon.com‘da bulabilecekleri mesajı vermekte. Günümüzde Amazon.com, hizmet verdiği ülkelerde ayrı ve birbirinden bağımsız şirketler üzerinden faaliyet göstermekte. Jeff Bezos ise girişimcilik ruhu ile sektörde ilgiyle takip edilen bir isim olmayı sürdürüyor.
Tüm okurlarımıza başarı hikayeleri ile dolu bir hafta diliyoruz…
