Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler nelerdir?

Sevdiğiniz kahve çeşidi hangisi olursa olsun, iş başa düşüp kahvenizi kendiniz hazırlamanız gerektiğinde nelere dikkat etmeniz gerektiğini bilmelisiniz. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi oldukça kahve konusunda beğeni çıtanız yükselecektir. Lezzetli bir kahve içmek herkesin hakkıdır. Önünüze çamur gibi bir kahve geldiğinde hangi konuya dikkat edilmediğini anlamak için kahvenin lezzetini etkileyen faktörler hakkında bilgi sahibi olmanızda yarar var. Bu faktörler işte huzurlarınızda… 

Kahve Çekirdeğinin Türü ve Niteliği

Ne tür bir kahve içerseniz için, kahve çekirdeği türleri hakkında bazı temel bilgilere sahip olmanızda yarar var. Kahve türleri arasındaki farklar esasen kahve çekirdekleri ve pişirme teknikleri arasındaki farklardan kaynaklanır. Pişirme teknikleri farklı bile olsa aslında tüm kahve türleri dört temel kahve çekirdeğinden elde edilir. Bunlar Arabica, robusta, liberica ve excelsa kahve çekirdeğidir. Kahve çekirdeği türleri içinde ülkemizde en çok Arabica kahve çekirdeği tercih edilir. Dünya genelinde de en çok bu kahve çekirdeği kullanılır. Arabica kahve çekirdeklerinin en önemli özelliği, yetiştirildiği ortamın fiziksel koşulları ve iklim özelliklerinden etkilenmesidir. Çok hassas bir yapısı olan bu kahve çekirdekleri, yetiştirildiği toprakta bulunan meyve ve baharatların aromalarından bile kolayca etkilenir. Ortadoğu, Afrika, Latin Amerika gibi pek çok coğrafyada yetiştirilen Arabica kahve çekirdekleri, her ülkenin kendi iklim koşullarını yansıtır. 

Bundan bana ne diyenlere şunu özellikle belirteyim. Bakın sevgili arkadaşlar, Arabica kahve çekirdekleri son derece hassastır ve bir markanın ürününden aldığınız lezzeti başka bir markanın ürününden alamazsınız. İşte, bu konuya bu yüzden el atmak istedim. İster Türk kahvesi olsun, ister nescafe, hangi markanın ürününe alıştıysanız aynı damak lezzetini yakalamak için aynı ürünleri kullanmanız gerekir. Farklı damak lezzetlerini deneyimlemek için elbette başka ürünleri deneyebilirsiniz. Fakat her markanın ürünlerinde kullanılan Arabica kahvenin menşei farklı olduğu için lezzeti farklı olacaktır. Buna bir de kahve çekirdeklerinin kurutulması, kavrulması, öğütülmesi gibi farklı işlemler eklenince lezzetler epeyce farklılaşır. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde kahve çekirdeği türlerine özellikle dikkat etmelisiniz. Robusta ve diğer kahve çekirdeği türleri söz konusu olduğunda çok büyük bir farklılıkla karşılaşmazsınız. Ancak Arabica kahve çekirdekleri konusunda “markacı” olabilirsiniz. Arabica kahve çekirdekleri bazen farklı kahve çekirdekleriyle harmanlanarak da kullanılabilir. Harmanlar için de benzer bir durum söz konusudur. 

Kahve Çekirdeklerinin Kavrulma Süresi ve Asiditesi

Sevdiğiniz kahvede kullanılan çekirdek türünü öğrendiniz diyelim. İş bununla bitmiyor sevgili arkadaşlar. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde kahve çekirdeklerinin kavrulma süresi ve asiditesi de çekirdek türleri kadar önemli bir konudur. Kahve üretimi için taze kahve çekirdekleri toplandıktan sonra kavurma işlemine geçilir. Bu işlem sırasında kahve çekirdeklerinde bazı kimyasal değişimler oluşur ve asitler meydana gelir. Bunlar içinde özellikle üç tanesi kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde çok önemlidir. Bunlar sitrik asit, fosforik asit ve malik asittir. Farklı kahve çeşitlerine göre başka birtakım asitlerden de bahsedilebilir. Fakat esasen bu üç asit çeşidiyle kahvede asidite farklı konsantrasyonlar içinde oluşur. Kahvede asidite arttıkça aroma artar, asidite düştükçe aroma azalır. Kahve çekirdekleri kavruldukça asidite oranları değişir ve aroma farklılaşır. Kavrulma süreleriyle ilgili olarak az, orta ve uzun şeklinde üç farklı kategori vardır. Az kavrulan kahve çekirdeklerinin asiditesi ve aroması yüksektir. Çok kavrulan kahve çekirdeklerinde ise asidite oranı düşer ve aroma azalır. 

Bu bilgileri eğer “lüzumsuz” görüyorsanız çok yanılıyorsunuz sevgili arkadaşlar. Günümüzde elbette kahve çekirdekleri evlerde veya ofislerde kavrulmuyor. Kurukahveci Mehmet Efendi amcamız sayesinde kahve tüketim şeklimiz değişti. 19. yüzyıldan beri kahve çekirdekleri kavrulmuş olarak satılıyor. Ancak kavrulma süreleri arasındaki farklara dikkat etmezseniz kahve deneyiminiz bundan ciddi ölçüde etkilenir. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde kahve çekirdeklerinin kavrulma süresi en çok Türk kahvesi tüketimini etkiliyor. Kültürümüzde çok özel bir yere sahip olan Türk kahvesi en iyi aromasını orta kavrulmuş kahve çekirdeklerinde vermekte. Türk kahvesi hazırlamak için çekirdek kahve kullanacaksanız, orta kavrulmuş kahve çekirdeklerini kullanmanızı tavsiye ederim. Çok kavrulmuş çekirdeklerde alıştığınız kahve kokusunu bulamazsınız. Az kavrulmuş kahve çekirdeklerinin içimi ise çok zor olur. Türk kahvesi konusunda belirli bir beğeni düzeyiniz varsa, az kavrulmuş kahve çekirdeklerinin baskın aromasını henüz servis aşamasında bile hissedersiniz. Diğer kahve türleri için de çekirdeklerin kavrulma sürelerine dikkat edebilir, kendi damak zevkinize en uygun ürünleri seçebilirsiniz. 

Kahvenin Saklanma Koşulları

Damak zevkinize uygun kahve çekirdeği türünü ve kavrulma süresini belirlediniz, kahve siparişinizi verdiniz diyelim. Peki ya kahveyi nasıl saklamanız gerektiğini biliyor musunuz? Ben bu konuyu daha önce Kahve nasıl saklanmalı? isimli blogumda ele almıştım. Konunun detaylarını linkten öğrenebilirsiniz. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde bu konuya burada kısaca temas edip geçeceğim. Her şeyden önce, kahveyi nemli ortamlardan kesinlikle uzak tutmalısınız. Başta Arabica olmak üzere tüm kahve çekirdekleri nemden olumsuz etkilenir. Bu bağlamda ocak ve çevresi ile buzdolabı kahve saklamak için uygun değildir. Kahve kabına ıslak veya nemli kaşık sokmamalı, kahveyi güneş ışığı ve sıcaktan korumalısınız. Taze kalması için paketi kullanmadan önce açmamalısınız. Fincanın ağzını ise açık bırakmamalısınız. Kahve çekirdeklerini öğütmeden saklarsanız daha taze kalmasını sağlayabilirsiniz. Kahve kabına nemi alsın diye küp şeker atmamalı, kabı temizlemek için deterjan kullanmamalısınız. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde tüm bunlar etkilidir sevgili arkadaşlar. Birini bile ihmal ederseniz kahvenin lezzeti bozulur. 

Kahve Çekirdeklerinin Öğütülme Şekli

Lezzeti etkileyen faktörler içinde kahvenin öğütülme şekli de bir diğer önemli konudur sevgili arkadaşlar. Eğer hazır kahve kullanıyorsanız kahve öğütme konusunda sorun yaşamazsınız. Ancak çekirdek kahveyi tercih edenlerin kahve öğütme konusunda bazı şeylere dikkat etmesi gerekir. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler öğütülen kahve çekirdeğinin boyutuyla da yakından ilgilidir. Mesela Türk kahvesi için çekirdek kahve öğütecekseniz, en iyi lezzeti ancak ekstra ince öğütme seçenekleriyle elde edebilirsiniz. Pudra görünümlü diye bilinen bu öğütme şekli, Türk kahvesinin bol köpüklü olmasını sağlar. Çekirdek kahve kullanarak epsresso ve espresso bazlı kahve yapacaksanız çekirdekleri ince öğütmeniz gerekir. Bu kahveleri epsresso makinesi veya moka pot kullanarak hazırlayabilirsiniz. Moka potun en önemli avantajı, espresso makinesine gerek olmadan güzel bir espresso deneyimi sunmasıdır. Ancak çekirdekler ince öğütülmezse lezzetli bir espresso deneyimi yaşayamazsınız. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde filtre kahve için orta öğütülmüş kahve çekirdeklerini kullanmak gerekir. French presste filtre kahve hazırlayacaksanız çekirdekleri kalın öğütmelisiniz. 

Kahvenin Hazırlanış Şekli

Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler hakkında buraya kadar belirttiğim konular, pratik becerilerden ziyade teorik olarak bilinmesi gereken konulardı sevgili arkadaşlar. Şimdi gelelim pratik becerilere. Eğer Türk kahvesi hazırlayacaksanız, iyi bir cezve kullanmanız gerekir. Benim tavsiyem, tıpkı büyüklerimizden öğrendiğimiz gibi bakır cezvedir. Isıyı harika ileten bakır cezveler, Türk kahvesinin daha köpüklü olmasını sağlar. Bakır cezve kullanmanız mümkün değilse, diğer seçenekler içinde en iyisini seçebilirsiniz. Bu bağlamda açıkçası ben Türk kahvesi makinelerini pek beğenmiyorum. Cezvede pişireceğiniz kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde en önemlisi, kahveyi ateşin üzerine almadan önce iyice karıştırmaktır. Bu konu hep ihmal edilir. Oysa kahveyi yeterince karıştırmamak, kahve köpüğünün kaçması sonucunu doğurur. Kahve pişerken de karıştırma yapmamalısınız. Bu durumda da kahvenin köpüğü kaçabilir. Türk kahvesini en lezzetli şekilde ancak kısık ateşte pişirebilirsiniz. Eskiden köz veya mangal kullanılırdı. Artık böyle imkanlarımız pek yok. Bunun için ocağın en kısık ayarını kullanabilirsiniz. Servis aşamasında da köpüklerin kaybolmamasına dikkat etmelisiniz. 

Kahve tercihleri içinde Türk kahvesinin yanı sıra nescafe de öne çıkıyor. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde iyi bir nescafe hazırlamak için de bazı konulara dikkat etmek gerekir. Her şeyden önce, bardağa ilk olarak suyu değil, nescafeyi koymalısınız. Yoksa nescafe iyi çözünmez. Miktarı abartmamalı, 1 bardak için 1 tatlı kaşığından fazla nescafe kullanmamalısınız. Suyun sıcaklığına dikkat etmeli, kaynadıktan sonra birkaç dakika beklemiş su kullanmalısınız. Ve tabii, suyu asla boca etmemeli, yavaşça karıştırarak nescafenin iyice çözünmesini sağlamalısınız. Coffee-Mate miktarını da abartmamalı, 2 tatlı kaşığından fazla Coffee-Mate kullanmamalısınız. Hazır kahve için tercihiniz Nescafe Gold ise 1 bardak sıcak suya 1 tatlı kaşığı kullanabilirsiniz. Sütlü Nescafe Gold yapmak için 1 bardak süte 1 tatlı kaşığı Nescafe Gold kullanabilirsiniz. Filtre kahve kullanıyorsanız, çekirdekleri taze olarak öğütmeli ve ölçüye dikkat etmelisiniz. 1 bardak için 4 yemek kaşığı kullanabilirsiniz. French presste bu miktar 1 yemek kaşığına düşebilir. 

Suyun Niteliği ve Sıcaklığı

Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde bir diğer önemli konu da suyun niteliği ve sıcaklığıdır sevgili arkadaşlar. Kahve hazırlarken hiçbir zaman musluk suyunu kullanmanızı tavsiye etmem. Çünkü musluk sularının temizlenmesi için kullanılan klor ve diğer maddeler, suyun lezzetini bozduğu gibi kahvenin de lezzetini bozar. Kahve çekirdeği türleri, çekirdeklerin kavrulma süreleri ve kahvenin hazırlanış şekline gösterdiğiniz özeni su seçimi konusunda da göstermenizi tavsiye ederim. Musluk suyu yerine içme suyu kullanarak hazırlayacağınız kahvelerin kokusu da lezzeti de çok başka olacaktır. Bu konuda en iyi sonuçları doğal kaynak sularından alabilirsiniz. Doğal kaynak suyu bulamıyorsanız diğer içme suları da kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde olumlu katkılar sağlar. Bu arada, su siparişlerinizi de ihtiyaçlarınız oranında vermenizi tavsiye ederim. Nasıl bir damacana veya su sebili kullanırsanız kullanın, tüm sularda bir süre sonra bayatlama oluşur. Tüketim miktarınıza uygun ölçüde su siparişi verirseniz kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde daha başarılı sonuçlar alabilirsiniz. 

Suyun niteliğinin yanı sıra sıcaklığı da kahvenin lezzetini etkileyen faktörler arasındadır sevgili arkadaşlar. Bu konuda hazır kahvecileri özellikle uyarmak isterim. Çünkü nescafe hazırlamak için su ısıtıcısı veya çaydanlıkta kaynattığınız suları bardağın üzerine boca ettiğiniz anda nescafenin lezzeti gider, acımsı bir tat oluşmaya başlar. Bunun en önemli nedeni, kahveye lezzetini veren bileşenlerin uçucu yağ asitlerinden oluşmasıdır. Kaynar su kahveyle temas ettiğinde bu bileşenlerden eser kalmaz ve ortaya adeta çamur gibi bir şey çıkar. Nescafenin lezzetini almak için hiçbir zaman kaynar su kullanmamalısınız. En ideali 80-90 derecedir. Bunun için su kaynadıktan sonra birkaç dakika bekleyebilirsiniz. French press için de aynı durum geçerlidir. Hem kaynar su, French pressin çatlamasına yol açabilir. Lezzetli bir Türk kahvesi hazırlamak içinse soğuk su kullanmak gerekir. Soğuk suyla karışan Türk kahvesi daha fazla köpürür. Bu şekilde hazırlayacağınız kahvenin lezzetini bir kez deneyimledikten sonra, oda sıcaklığında su kullanmak istemeyeceğinizden eminim. 

Kahve / Şeker Oranı

Daha önce de birçok kez belirttiğim gibi ben şeker kullanmıyorum sevgili arkadaşlar. Size de tavsiye ederim. Şeker hem zararlı, hem de bence kahvenin tadını bastırıyor. Eğer şeker kullanmayı tercih ediyorsanız, kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde şeker miktarına da dikkat etmelisiniz. Çok şekerli kahve çeşitleri kahveden çok çikolataya benziyor. Kahvenin tadını acı buluyor ve yumuşatmak için şeker kullanıyorsanız, miktarı çok abartmamanızı tavsiye ederim. Bu konuda malumunuz, Türk kahvesi için bazı ölçüler vardır. Az şekerli kahvede yarım küp, orta şekerli kahvede bir, şekerli kahvede ise iki küp kesme şeker kullanılır. Sade kahve ise hiç şeker barındırmayan kahve çeşididir. Ve bana sorarsanız Türk kahvesinin en güzel tüketim şekli de budur. Şimdi demeyin ki, kişinin moduna göre kahve tercihi mesaj taşır. Evet, o hikayeyi biliyorum. Ancak bundan 30-40 yıl önce olsaydı, bu tür “mesajlar” bir anlam ifade ederdi. Artık farklı bir dünyada yaşıyoruz, şekerin zararlarını daha iyi biliyoruz. 

Kahvenin Demlenme Süresi

Bu madde çekirdek kahve severleri yakından ilgilendiriyor sevgili arkadaşlar. Kahve çekirdeği türü ve marka tercihiniz ne olursa olsun, kahve çekirdeklerinin belirli bir demlenme süresi vardır. Bu konuda çok kesin bir şey söyleyemem, bu süre değişebilir. Ancak kahve çekirdeklerinin kalınlığı arttıkça demlenme süresinin artacağını söyleyebilirim. Bu konuda en yüksek rekor cold brew olarak bilinen soğuk demleme kahvelerine ait. Bunların demlenme süresi 10 saati buluyor. Neden derseniz, bir kere bu kahvelerde ekstra kalın kahve çekirdekleri kullanılmakta. Damak zevkine göre bu kahve çeşidinin de meraklısı var. Fakat bu kahveler elbette günlük kullanım için uygun değil. Günümüzde çok az insan kahve içmek için 10 saat bekleme lüksüne sahip. Eğer filtre kahve için French press kullanıyorsanız, demlenme süresinin ortalama 4-5 dakika olduğunu söyleyebilirim. Filtre kahve makinesi kullanıyorsanız, kendi damak zevkinize uygun bir süre bekleyebilirsiniz. Ancak 10 dakikadan fazla beklemenizi tavsiye etmem. Yoksa çamur gibi bir kahve oluşabiliyor. 

Süt / Süt Kreması / Bitkisel Krema Kullanımı

Bu madde tüm kahve severleri ilgilendirse de hazır kahve severleri daha fazla ilgilendiriyor sevgili arkadaşlar. Çünkü en çok onlar bu üçünü aynı şey zannedebiliyor. Oysa süt başka bir şeydir, süt kreması başka, bitkisel krema ise çok başka bir şeydir. Sütün ne olduğunu anlatmama gerek yok. Eğer sütlü Nescafe Gold yapmak istiyorsanız, 1 bardak sütün içine 1 kaşık Nescafe Gold ekleyip yapabilirsiniz. Süt kreması, sütün kaymağından yapılan bir üründür, kullanım şekli çırpmadır. Süt kremasını eğer çok çırparsanız tereyağı elde edebilirsiniz. Şaka değil, gerçekten de tereyağının üretim şekli budur. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler içinde süt kremasını espresso bazlı kahve çeşitlerinde belirli ölçülerde kullanmak gerekir. Ölçüyü aştığınızda farklı sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Bitkisel krema ise hepimizin bildiği gibi Coffee-Mate türünden ürünlerdir. Bunların bileşiminde sanılanın aksine, süt tozu yoktur. Coffee-Mate‘in içeriği, bitkilerden elde edilen ve tatlandırma amacıyla kullanılan çok sayıda yağ asidinden oluşur. Bunları fazla kullanırsanız kahveniz kahveden çok sıcak çikolataya benzer. 

Bu haftanın da sonuna geldik sevgili arkadaşlar. Kahvenin lezzetini etkileyen faktörler hakkında paylaştığım bu bilgiler umarım çok işinize yarar ve lezzetli bir kahve deneyimi sunar.

İlgili yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir