Mangal yaparken nelere dikkat etmek gerekir?

Havaların ısınmasıyla birlikte mangal sezonu başladı. Hafta sonları ailemiz ve sevdiklerimizle birlikte keyifli vakit geçirmemizi sağlayan pikniklerin ayrılmaz bir parçası olan mangal keyfimizin kaçmaması için bazı konulara dikkat etmemiz şart. Mangal yapılacak etlerin seçimi, mangalın hazırlanışı, etleri nasıl pişirmemiz gerektiği gibi konulara gereken özeni göstermezsek hem mangal keyfimiz kaçar, hem de bazı sağlık riskleri ortaya çıkar. Ofix Blog‘da bugünkü yazımızda, mangal yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında faydalı bilgiler paylaşacağız.

Mangal yapılacak etleri nasıl seçmek gerekir?

Mangal yapılacak etlerin seçimi sağlık açısından son derece önemli bir konudur. Ülkemizde mangal konusunda yapılan yanlışların başında et seçimi geliyor. Her şeyden önce, sucuk ve sosis gibi işlenmiş et ürünlerinin mangal için uygun olmadığını belirtelim. Bu ürünlerdeki nitrat ve nitrit, mangalda pişirme sırasında kanserojene dönüşüyor. Mangalda sucuk ve sosis gibi işlenmiş et ürünleri pişiriyorsanız bunun hiç de sağlıklı olmadığının altını çizelim. İyi kurutulmuş ve hijyenik koşullarda saklanmış bir sucuğu pişirmektense çiğ olarak tüketmek çok daha sağlıklıdır.

Mangal yapacağınız etlerin yağsız olması gerekiyor. Eğer yağlı et kullanırsanız, ısı nedeniyle etlerden ayrılıp ateşle temas edecek yağlar buharlaşıp et yüzeyinde polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) oluşturup kanserojen etkide bulunacaktır. Yağsız et kullanarak veya etlerinizin yağ kısımlarını temizleyerek bu sorunu önleyebilirsiniz. Mangal için az yağlı eti tercih ediyorsanız, mangal seçiminize dikkat etmeli ve ızgarası korun üzerinde olmayan bir mangal kullanmalısınız.

Et tercihiniz kırmızı etten yanaysa, pişirme kolaylığı açısından bonfile veya pirzolayı tercih edebilirsiniz. Köfte tercih ediyorsanız, içinin iyi pişmesi açısından kalınlığının fazla olmamasına dikkat etmelisiniz. Bununla birlikte, ülkemizde mangalda daha çok kırmızı et tercih edilse de aslında beyaz etin çok daha uygun olduğunu ekleyelim. Çünkü beyaz et, kırmızı ete oranla daha kolay pişiyor ve pişirme sırasında daha az sağlık riski oluşuyor. 

Etleri pişirmeden önce neler yapmak gerekir?

Etleri pişirmeden önce terbiye etmeniz hem pişme süresini kısaltacak, hem de lezzetini arttıracaktır. Terbiye edilmiş etler, mangalda daha kısa süre kaldığı için daha sağlıklıdır. Eti terbiye etmek için damak zevkinize göre zeytinyağı, sirke, limon, domates sosu, süt, yoğurt, tuz ve baharatlarla yapacağınız değişik karışımları kullanabilirsiniz. Fakat karışımınızın içine kesinlikle şeker koymamalısınız. Terbiye işlemi sırasında kırmızı biber veya karabiber ile kekikten mutlaka yararlanmalısınız. Çünkü bu baharatlar, ete yalnızca lezzet kazandırmıyor, et üzerinde kanserojen oluşumunu önemli ölçüde engelliyor.

Bu bağlamda ayrıca, terbiye için kullanacağınız malzemelerin ve özellikle de baharatların hijyen koşullarına uygun olduğundan emin olmalısınız. Et yüzeyiyle doğrudan temas edecek olan bu malzemeler, etin lezzetinde herhangi bir bozulma meydana getirmemeli ve sağlık riskine yol açmamalı. Bu konuda özellikle de baharatlara çok dikkat etmelisiniz. Çünkü baharatlarda oluşan küflerdeki zehirli maddeler, pişirme sırasında kaybolmuyor ve vücuda kolayca girerek sağlığımızı tehdit edebiliyor.

Mangal nasıl yakılır?

Mangalı yakmak, mangal yapmanın en önemli aşamalarından biridir. Mangalı doğru bir şekilde hazırlayamazsanız, mangal keyfiniz fena halde kaçacaktır. Mangal için doğru bir yer ve zaman seçmişseniz ve rüzgarın durumu da uygunsa, mangalınızı kolayca hazırlayabilirsiniz. Eğer ortamda rüzgar sert esiyorsa, mangalı hazırlamanız ve etlerinizi duman ve kömür tozlarından korumanız zorlaşacaktır.

Mangalı yakmak için her şeyden önce, doğru yer ve zamanı belirlemelisiniz. Mangalda saf odun kömürü kullanmalı, kömürü tutuşturmak için alevsiz yanan çıralar veya çam kozalaklarını tercih etmelisiniz. Bunları bulamıyorsanız, fazla büyük olmayan çalı çırpı da kullanabilirsiniz. Mangalınıza ilk önce bir miktar gazete kağıdı koymalı, üzerine çıra, kozalak veya çalı çırpı yerleştirmelisiniz. Gazete kağıtlarını tutuşturduktan sonra alevler yeterli düzeye ulaşınca, mangal kömürünüzü küçük parçalar halinde ve ateşin üzerine gelecek şekilde yavaş yavaş koymalısınız.

Mangala kömür koyarken mutlaka eldiven kullanmalı, ateşin sönmesini engelleyecek şekilde hava akışını kesmemeye dikkat etmelisiniz. Kömür poşetini açıp tüm kömürü mangala boca ederseniz, kömür tozlarının ateşi söndürmesini engelleyemezsiniz. Mangalınızın orta kısmını iyi bir şekilde kullanırsanız, oluşan korları kenar kısımlarında daha kolay kullanabilirsiniz. Ve tabii, etleri pişirmek için kömürün iyice kor halini almasını beklemeli, mangalda yüksek alev ve duman varken ızgarayı kesinlikle kullanmamalısınız. Etlerden sızabilecek yağların alevlenmeye ve zehirlenmeye yol açmasını engellemek içinse bir avuç tuzu kömürün üzerine serpiştirmelisiniz.

Mangalın konumu nasıl olmalı?

Mangal yaparken oluşan koku ve duman, gerekli önlemler alınmadığında mangal keyfinizi kaçırabilir. Koku ve dumandan etkilenmemek için, mangal ile yemek sofrası arasında en az 5 metrelik bir mesafe olmasına dikkat etmelisiniz. Mangalla mesafeniz ise en az 50 cm olmalı. Mangala fazla yaklaşırsanız ısı, koku ve dumandan olumsuz etkilenebilirsiniz.

Mangalda pişirme sırası nasıl olmalı?

Mangal keyfinin olmazsa olmazları arasında farklı sebze ve et türleri yer alıyor. Fakat bunları hangi sırayla pişireceğinize dikkat etmeniz gerekiyor. Mangalda pişirmeye ilk olarak patlıcan, biber, domates gibi sebzelerden başlamalı, etleri ise az yağlıdan başlayacak şekilde kızartmalısınız. Etleri önce, sebzeleri sonra kızartmaya çalışırsanız ızgaraya akan yağ nedeniyle hem sebzeleri pişirmeniz zorlaşır, hem de tatları değişir. Etler içinde eğer beyaz et varsa, önceliği beyaz etlere vermelisiniz. Ve tabii, etleri pişirmeden önce mümkünse portatif soğutucuda, değilse kapalı bir kapta ve serin bir yerde bekletmelisiniz.

Etleri pişirirken nelere dikkat etmek gerekir?

Mangalda etleri pişirmek hem çok kolaydır, hem de çok zordur. Bu konuda dikkat etmeniz gereken birkaç noktaya gereken özeni gösterirseniz etlerinizi sağlıklı ve lezzetli bir şekilde pişirebilirsiniz. Fakat en küçük bir dikkatsizlikte etleriniz sağlıksız ve lezzetsiz hale gelebilir. Nitekim, etlerde oluşan kanserojenlerin büyük bir bölümü, etin yanlış şekillerde pişirilmesinden kaynaklanıyor. Etleri gereğinden az veya fazla kızartmak hem sağlığı tehdit ediyor, hem de etin lezzetini azaltıyor.

Mangalda etleri pişirirken öncelikle, etlerin ateşe kesinlikle temas etmemesine ve ateşle arasında en az 15 cm mesafe olmasına dikkat etmelisiniz. Bu mesafenin azalması veya etlerin ateşle doğrudan teması durumunda etlerde yüksek miktarda kanserojen oluşacaktır. Etleri ızgaraya koymadan önce, ellerinizi antibakteriyel temizleyiciler ile yıkamalı, hatta mümkünse eldiven kullanmalısınız. Ayrıca, çiğ etler için kullandığınız maşa ve bıçağı pişmiş etler ve sebzeler ile meyveler için kullanmamalısınız. Etlerinizi büyük kütleler halinde değil, küçük parçalar halinde ızgaraya koymalısınız. Büyük parçaların pişme süresi uzayacağından lezzeti azalacak ve kanserojen oluşumu artacaktır.

Etlerinizi ne kadar pişireceğiniz de bu bağlamda önemli bir konu. Damak zevkine göre kimi zaman az pişmiş, kimi zamanda da fazla pişmiş etler tercih edilebiliyor. Ne var ki, az pişmiş etlerde zararlı bakterilerin yaratacağı sağlık riskleri yüksektir. Fazla pişen etler ise hem protein değerini kaybeder, hem de kanserojene dönüşür. Etinizi normal düzeyde pişirmeye dikkat etmelisiniz. Ateşe fazla yaklaştırırsanız veya uzun süre pişirirseniz dış kısmı kabuklaşır ve içi iyi pişmez. Etin pişme süresi boyunca ateşle arasındaki mesafeyi korumalısınız. Etleri pişirdikten sonra, mangal üzerinde fazla bekletmeden servis tabağına almalı, pişmiş etlerin pişmemiş etlerle temasını engellemelisiniz. Pişen etler mangalda fazla bekletilirse hem sertleşir ve lezzetini kaybeder, hem de kanserojene dönüşür. 

Etleri nasıl tüketmek gerekir?

Etlerde bulunan protein ve minerallerin vücutta en iyi şekilde değerlendirilebilmesi için eti bol miktarda yeşil biber ve maydanoz içeren yeşil salatayla birlikte tüketmelisiniz. Yeşil salatada bulunan C vitamini, etteki protein ve minerallerin emilimini kolaylaştırır. Eti ayrıca, fazla ekmekle birlikte tüketmemekte yarar var. Etin yanında tüketeceğiniz fazla ekmek, mide şişkinliği ve hazımsızlığa yol açar. Aynı şekilde, yemeğin hemen ardından meyve tüketmemenizi de tavsiye ederiz. Meyvelerdeki fruktoz yemekle birlikte alkollenince yorgunluk ve halsizliğe yol açmakta. Yemek sırasında şekerli ve gazlı içecekleri tüketmekten de kaçınmalısınız.

Mangal nasıl söndürülür?

Mangalı yakmak kadar söndürmek de son derece önemli bir konudur. Özellikle de ormanlık alanda yapılan pikniklerde gereken özenin gösterilmemesi sonucu büyük yangınlar ortaya çıkabiliyor. Etlerinizi pişirdikten sonra ateşi kendi kendine küllenmeye bırakmalı, kömürler tam olarak ölmemişse üzerine su dökerek sönmesini sağlamalısınız. 

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…