Patlayan kafa sendromu nedir?

Uykunuzdan büyük bir patlama sesiyle uyanıyor, fakat bu sesin dışarıdan değil de tümüyle zihninizden kaynaklandığını anlıyorsanız, patlayan kafa sendromu yaşıyor olabilirsiniz. En ilginç beyin hastalıklarından biri olan patlayan kafa sendromu, bir çeşit uyku bozukluğudur ve gece halüsinasyonlarından biri olarak değerlendirilir. Uykusunda şiddetli bir patlama sesi duyan hasta, bu sesi tamamen hayali olarak duyar, ancak dışarıdan geldiğine inanır ve korku içinde uyanır. Çoğu zaman herhangi bir ağrı veya acıya neden olmayan patlayan kafa sendromu, bazen baş ağrısı veya elektrik çarpması hissi yaratabilir. Hastanın uyku sağlığını bozan ve yaşam kalitesini düşüren bu sorunla mücadele etmenin en temel şartı, bu sorunu iyi tanımaktır. Ofix Blog‘da bu haftaki sağlık köşemizde, patlayan kafa sendromu hakkında faydalı bilgiler paylaşacağız. 

Kısaca Patlayan Kafa Sendromu

Patlayan kafa sendromu, bir tür uyku bozukluğudur ve uyku sırasında kontrolsüz davranma hali olarak tanımlanır. Patlayan kafa sendromu nedeniyle hasta, uykusunda çok şiddetli bir patlama sesi duyar ve korku içinde uyanır. Hastalığın belirtileri genellikle, uykuya dalmak üzereyken veya uyanmadan hemen önce ortaya çıkar. Kimi hastalarda belirtiler, uykuya geçtikten 1-2 saat sonra da görülebilir. Belirtilerin başlamasıyla birlikte hasta, dayanılamayacak düzeyde yüksek sesler duyar. Bu sesler aslında zihninde oluşmuş olsa da hasta bu seslerin dışarıdan geldiğini zannederek korku içinde uyanır. Bu sesler silah veya bomba patlaması, havai fişek veya gök gürültüsü şeklinde olabilir. Uyandıktan sonra “kafamın içinde korkunç patlamalar oluyor” şeklinde değerlendirdiği bu durum, uyku sağlığı için olduğu kadar genel sağlık durumu açısından da bazı riskler yaratır. Patlayan kafa sendromu nedeniyle iyi ve kaliteli bir uykudan mahrum kalan hastanın yaşam kalitesi ve iş performansı olumsuz etkilenir. 

Bununla birlikte patlayan kafa sendromu, kişinin gün içinde duyduğunu zannettiği patlama sesi veya gürültülerden farklı olarak yalnızca uyku sırasında oluşan bir sorundur. Nitekim bu sendrom, uyku bozukluğu türleri içinde değerlendirilir; hastanın uyanıkken duyduğunu zannettiği gürültünün ise farklı nedenleri olabilir. Bu sendrom uyku sırasında oluştuğu için hasta, kimi zaman yoğun bir ışık parlaması da görebilir. Patlama sesinde olduğu gibi bu parlama da aslında dışarıdan gelmez, tümüyle hastanın kendi zihninde oluşan bir durumdur. Işık parlamasının yanı sıra istemsiz kas hareketleri ve titreme de oluşabilir. Bu gibi belirtiler nadir olarak görülse de yine de patlayan kafa sendromu bağlamında beyin ve sinir sisteminde yolunda gitmeyen birtakım durumlara işaret eder. Hasta çoğu zaman ağrı veya acı hissetmese de bazı durumlarda ağrı ve acı içinde de uyanabilir. Uyandıktan sonra baş ağrısı veya baş dönmesi gibi şikayetler de gelişebilir. 

Patlayan kafa sendromu nedenleri nelerdir?

Patlayan kafa sendromu nedenleri bugüne kadar maalesef kesin olarak tespit edilemedi. Konuya ilişkin yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda bazı teoriler geliştirildi. Bu teorilerden birine göre patlayan kafa sendromu, uykuya daldıktan sonra tıpkı bilgisayarın kapanması gibi beyinde işitme ve görme merkezlerinin devre dışı kalması sonucunda ortaya çıkmakta. Bu teoriye göre sinir hücreleri arasındaki kopukluk ve verilerin işlenememesi, uyku sırasında şiddetli patlama sesi oluşmasına yol açıyor. Bir diğer teoriye göre ise işitme ve görme merkezindeki bozukluk nedeniyle nöronlardan gelen iletilere beyin, güçlü birtakım tepkiler vererek patlayan kafa sendromu şikayetine yol açıyor. Tıp literatüründe ayrıca, patlayan kafa sendromu nedenleri arasında orta kulak sorunları, östaki borusunda meydana gelen yırtılma, beynin temporal bölgesinde meydana gelen çeşitli işlev bozuklukları gibi konular da değerlendirilmekte. 

Patlayan kafa sendromu nedenleri günümüzde kesin olarak bilinmese de yoğun tempo ve yüksek stres altında çalışan ve başka birtakım uyku bozukluğu şikayetleri olan kişilerde bu sorunun daha sık görüldüğü bilinmekte. Çeşitli travma veya ruhsal bozuklukları olan, ağır depresyon veya anksiyete yaşayan, sinir ilacı kullanan, demans şikayeti olan hastalarda patlayan kafa sendromu daha sık görülmekte. Hasta eğer antidepresan kullanıyorsa, bu ilaçların yan etkileri olarak da bu şikayetleri yaşayabilir. Bu gibi durumlarda kesin nedenin anlaşılabilmesi için hastanın mutlaka hekime başvurması gerekir. Patlayan kafa sendromu şikayetleri eğer sinir ilaçlarının yan etkilerinden kaynaklanmışsa, bu durumda ilacı değiştirmek şikayetlerin ortadan kalkmasını sağlayabilir. Başka nedenlerden kaynaklanıyorsa, bu durumda hastaya çok yönlü bir tedavi sürecinin uygulanması gerekir. Uyumadan önce yapılan etkinliklerin veya müzik dinlemenin ise patlayan kafa sendromuna yol açtığına dair henüz yeterli bilimsel veri bulunmamakta. 

Patlayan kafa sendromu belirtileri nelerdir?

Patlayan kafa sendromu belirtileri içinde en önemlisi, uyku sırasında duyulan patlama ve yüksek gürültüdür. Bu ses genellikle uykuya dalmak üzereyken veya uyanmadan hemen önce ortaya çıkar, uykuya geçtikten 1-2 saat sonra da görülebilir. Patlama sesi bir tür silah veya bomba patlaması şeklinde olabileceği gibi, havai fişek veya gök gürültüsü şeklinde de olabilir. Ya da kapıların çarpma sesi, zil sesi veya uğultu şeklinde de olabilir. Hasta eğer gün içinde başta orta kulak sorunları olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı bu gibi sesler duyuyorsa, bu şikayetler patlayan kafa sendromu içinde değerlendirilmez. Bu sorundan bahsedilebilmesi için şikayetlerin uyku sırasında oluşuyor olması gerekir. Bu şikayetlerle birlikte hasta, uykusundan korku içinde uyanır. Uyanırken parlak bir ışık görebilir, nefes darlığı ve çarpıntı hissedebilir. Uyandıktan sonra ise baş ağrısı veya baş dönmesi gibi şikayetler yaşayabilir. Patlayan kafa sendromu nedeniyle hastanın kaygı düzeyi artar ve tansiyonu yükselir. 

Hastanın eğer farklı birtakım fiziksel veya ruhsal hastalıkları varsa, patlayan kafa sendromu belirtilerini daha güçlü şekilde yaşaması mümkündür. Bu konuda özellikle beta-bloker grubu antihipertansif ilaç veya trisiklik antidepresan kullananların daha dikkatli olması gerekir. Bu ilaçların yan etkileri olarak sinir sistemi üzerinde oluşan sorunlar, patlayan kafa sendromu belirtilerini dayanılması güç bir noktaya getirebilir. Bu belirtiler ayrıca, REM baskılayıcı ilaçların çekilme semptomları olarak da görülebilir. Kişi eğer gün içinde aşırı kafein, nikotin veya alkol tüketiyorsa, bu durumda da belirtileri daha şiddetli yaşayabilir. Patlayan kafa sendromu belirtilerinin şiddetli hale gelmesi, kişinin yalnızca uyku sağlığını değil, aynı zamanda genel sağlık durumunu ve iş performansını ciddi ölçüde düşürür. 

Patlayan kafa sendromu nasıl önlenir?

Patlayan kafa sendromunu önleme konusunda literatürde bugüne kadar tespit edilebilmiş kesin bir yöntem bulunmamakta. Bu sorunun bir tür uyku bozukluğu olarak değerlendirilmesi ve sinir sisteminin tümünü etkilemesi nedeniyle, uyku ve sinir sağlığınızı güçlendiren çözümlerle bu soruna karşı kendinizi koruyabilirsiniz. Nitekim bu sendrom, yoğun tempo ve yüksek stres altında çalışan ve başka birtakım uyku bozukluğu şikayetleri olan kişilerde daha sık görülmekte. Stres yönetimi ve uyku sağlığı konusunda atacağınız her olumlu adım, patlayan kafa sendromunu önlemede daha başarılı olmanızı sağlayacaktır. Çeşitli travma veya ruhsal bozukluklar, ağır depresyon veya anksiyete ya da demans şikayetiniz varsa, patlayan kafa sendromu belirtilerini gözlemlediğiniz anda derhal hekiminizle iletişime geçmelisiniz. 

Patlayan kafa sendromu nasıl tedavi edilir?

Patlayan kafa sendromu hakkında en merak edilen konulardan biri de tedavi için nereye başvurulması gerektiğidir. Pek çok hasta, yaşadıkları sorunların kaynağının patlayan kafa sendromu olduğunu bilmediği gibi, tedavi için hangi doktora başvurmaları gerektiğini de bilmemekte. Patlayan kafa sendromuna hangi doktor bakar, diye merak ediyorsanız, genellikle psikiyatri uzmanları cevabını verebiliriz. Bu hastalığın bir uyku hastalığı olması, teşhis edilebilmesi için uyku bozukluğu testi yaptırmayı gerekli kılar. Uyuyamama hastalığı olan kişilerin iyi bildiği gibi, bu hastalığın teşhisinin de bir uyku laboratuvarında yapılması gerekir. Patlayan kafa sendromu tedavisi kapsamında gerek görülmesi halinde medikal yöntemler kullanılabileceği gibi, rahatlatıcı birtakım terapiler veya stres yönetimi egzersizleri de uygulanabilir. Bu yöntemlerden hangilerinin uygulanması gerektiğine yalnızca hekiminiz karar verebilir. Eğer patlayan kafa sendromu şikayetiniz varsa, vakit geçirmeden bir uyku bozuklukları merkezine başvurmanızı tavsiye ederiz. 

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…