PCR Testi Hakkında Bilinmesi Gereken 10 Şey

Korona döneminde hayatımıza giren PCR testi, salgınla mücadelede sahip olduğumuz en önemli araçlardan biri konumunda. Sayıları her geçen gün artan koronavirüs hastalarını iyileştirmek için başta sağlık çalışanları olmak üzere pek çok kişi büyük fedakarlıklar yaparken salgının yayılma hızını azaltmak için de birçok çalışma yapılıyor. PCR testi yaptırmak için hastane önlerinde uzun kuyruklar oluşurken, PCR testine yönelik ilgi ve merak da artıyor. Ofix Blog‘da bu haftaki sağlık köşemizde, salgınla mücadelede en önemli araçlardan biri olan PCR testi hakkında bilinmesi gereken 10 şeyi kısaca ele alacağız. 

PCR testi nedir?

PCR testi, tıbbi ve biyolojik araştırmalarda kullanılan bir testtir. Açılımı Polymerase Chain Reaction olan PCR’ın anlamı polimeraz zincir reaksiyonu demektir. Koronavirüs salgınıyla birlikte PCR testi, daha çok Covid-19 taşıyıcısı kişilerin tespit edilmesi için kullanılmakta. Oldukça pratik bir kullanım imkanı sunan bu test, vücutta virüs veya zararlı bakteri olup olmadığını gösteriyor. Aynı zamanda da vücudun zararlı mikroorganizmalara nasıl cevap verdiğini anlamamızı sağlıyor. Vücuttan alınan küçük bir DNA örneği sayesinde PCR testi, vücutta Covid-19 veya diğer virüs ve zararlı bakterilerin olup olmadığını kolayca gösteriyor.

PCR testi esasen, farklı pek çok hastalığın teşhisinde kullanılabilmekte. Koronavirüs salgını boyunca uygulanan PCR testinde, vücutta Covid-19’un olup olmadığı araştırılıyor. Virüsün kimliğini ele veren RNA yapısına karşı duyarlı bu test sayesinde hastada Covid-19’un mu yoksa başka bir virüsün mü olduğunu belirlemek mümkün. Bir tür moleküler tanı testi olan PCR testi, vücudun virüslere karşı ürettiği antikorları ayırt edebiliyor.

PCR testi niçin önemlidir?

Covid-19 taşıyıcısı kişiler, hastalığa ilişkin olarak herhangi bir belirti vermeyebilir. Asemptomatik olarak ifade edilen bu durumda kişinin Covid-19 taşıyıcısı olup olmadığını anlamak oldukça güçtür. Vücutta Covid-19’un olup olmadığını anlamak için PCR testi büyük önem taşır. Belirti vermeyen hastaların tespiti, bu kişilerin izole edilmesini ve dolayısıyla virüsün yayılma hızının düşmesini sağlar. PCR testi sayesinde ayrıca, solunum veya temas yoluyla bulaşan pek çok enfeksiyonun erken dönemde tanısını yapmak da mümkündür.

PCR testi ile hangi hastalıklar teşhis edilebilir?

Korona döneminde kamuoyunun gündemine gelen PCR testini esasen, bir moleküler tanı testi olarak tanımlayabiliriz. Bu test günümüzde daha çok Covid-19 teşhisinde kullanılsa da aslında vücuttaki pek çok virüs, parazit, mikrop veya bakterinin teşhisinde de kullanılabilir. Örneğin HIV PCR testi, HIV’nin tanı ve teşhisinde kullanılan bir yöntemdir. HIV RNA PCR testi, HIV’nin erken dönemde tanı ve teşhisini sağlar. HIV RNA PCR testi güvenilirliği, PCR testinin ne zaman uygulandığına bağlı olarak değişebilir. Şüpheli temasın hemen ardından uygulanan testin doğru sonuç verme ihtimali düşüktür. HIV’nin yanı sıra Hepatit B gibi pek çok hastalığın tanı ve teşhisinde de PCR testi kullanılabilir. PCR testinin ayrıca genetik hastalıkların tespitinde ve babalık testlerinde de kullanılması mümkündür.

PCR testi nasıl yapılır?

PCR testi sırasında burun veya boğazdan ucu pamuklu ince bir çubuk vasıtasıyla sürüntü örneği alınır. Bunun yanı sıra balgam örneği de kullanılabilir. Kişi eğer Covid-19 şüphesiyle PCR testi yaptırmak istiyorsa, burun veya boğazdan örnek alınması daha uygundur. Hastalığın erken evrelerinde burun ve boğaz bölgesinde virüse rastlama olasılığı daha yüksektir. İleriki dönemlerde ise bu bölgelerde virüse rastlanılmayabilir. Çünkü Covid-19 hastanın solunum yollarında yayıldıkça burun veya boğazdan alınan örneklerde PCR testinin negatif çıkması mümkündür. Dolayısıyla, Covid-19 teşhisinde PCR testinin ne zaman ve nasıl uygulandığı büyük önem taşır. Doğru şekilde uygulandığında doğru sonuç veren bu test, uygulama hatası nedeniyle yanlış sonuç verebilmekte.

PCR testi ne gibi avantajlara sahiptir?

PCR testinin en önemli avantajı, hastalığın erken dönemde teşhis edilmesini sağlamasıdır. Nitekim Covid-19’un vücuda girmesi ile hastalık belirtilerinin oluşması arasında bazen birkaç haftayı bulan bir süre geçmektedir. Bazı durumlarda ise kişide hiçbir belirti oluşmayabilir. Bu gibi durumlarda kişide Covid-19’un bulunup bulunmadığını anlamak için PCR testinin uygulanması gerekir. Bu test sayesinde, hastalığa yakalananlar veya yalnızca taşıyıcı olanlar belirlenir. Bu kişilerin izolasyonu sağlanarak salgının yayılma hızı kontrol altına alınır.

PCR testinin bir diğer avantajı da kısa sürede sonuçlanması ve test sırasında kişide herhangi bir acı veya ağrı duygusunun oluşmamasıdır. Test sırasında kan alınmadığı için ağrısız şekilde sonuçlanan bu test, enfeksiyonların kan testi ile tespit edilmesine oranla daha pratiktir. Normal şartlar altında 1 ile 3 saat arasında sonuç veren bu testte, hızlandırma yöntemleri sayesinde 15 dakika içinde sonuç almak da mümkündür.

PCR testi güvenilir midir?

PCR testi esasen güvenilir bir testtir. Özellikle belirti göstermeyen ve taşıyıcıların tespitinde bu testin başarı düzeyi oldukça yüksektir. Covid-19 için yapılan PCR testinin pozitif çıkması, vücutta Covid-19’un varlığını gösterir. Fakat ne var ki, hastalığın ileriki aşamalarında uygulanan PCR testinden negatif sonuç almak da mümkündür. Bunun esas nedeni, hastalığın ileriki aşamalarda solunum yollarına yayılmasıdır. Ki bu durum, PCR testinin güvenilirliğine gölge düşürmemektedir. Bu gibi durumlarda PCR testi yerine hastanın akciğer tomografisinin yapılması gerekir. PCR testine alternatif olarak üretilen hızlı tanı testlerinin güvenilirliği ise PCR testine oranla çok daha düşüktür.

PCR testi kimlere uygulanır?

Koronavirüs salgını süresince PCR testi, daha çok Covid-19 belirtileri taşıyan kişilere uygulandı. Fakat bunun yanı sıra herhangi bir belirti göstermeyen kişilere de uygulanmakta. Özellikle temaslı kişilere PCR testinin uygulanması, salgının yayılma hızını düşürmek için çok önemli. PCR testinin uygulanmasında herhangi bir yaş veya cinsiyet kriteri bulunmamakta. Şüpheli temasın ardından en az 5-6 gün sonra PCR testini dileyen herkes yaptırabilir.

PCR testi nerede yapılır?

PCR testi, Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı sağlık kuruluşlarında örnek alınarak yapılmaktadır. Alınan örnekler, yine Sağlık Bakanlığı‘nın onayladığı laboratuvarlarda incelenerek testin sonucuna ulaşılmakta. Bu testler için daha çok hastanelerin mikrobiyoloji bölümlerindeki laboratuvar üniteleri kullanılıyor. PCR testini halihazırda kamu hastaneleri veya özel hastanelerde yaptırabilirsiniz.

PCR testi sırasında nelere dikkat etmek gerekir?

PCR testinin doğru sonuç verebilmesi için sürüntü örneğinin doğru zamanda ve doğru şekilde alınması gerekir. Alınan örneğin hijyen kurallarına uygun şekilde laboratuvara gönderilmesi de bu bağlamda önemli. Örnek alma işlemi sırasında yakın temastan kaçınmak, maske ve sosyal mesafe kurallarına da uymak gerekir. Bu işlem sırasında oluşacak en küçük bir ihmal, hastalığın yayılmasına elverişli bir zemin yaratabilir.

PCR testi pozitif ne demektir?

Covid-19 için uygulanan PCR testinin pozitif çıkması, vücutta Covid-19’un varlığına işaret eder. Böyle bir kişi, koronavirüsle enfekte olmuş demektir. PCR testi pozitif çıkan kişilerin hastalık belirtisi olsun ya da olmasın, kendilerini izole etmeleri gerekir. Bu izolasyona yeterince özen gösterilmediği için maalesef, halihazırda hastalığın yayılmasını önlemekte çeşitli güçlükler yaşanmakta.

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…