Turpun faydalarını biliyor musunuz?

Ülkemizde hemen tüm salatalarda kullanılan, salatalara lezzet katıp besin değerini arttıran turp faydaları bakımından çok önemli bir besindir. Kırmızı, siyah ve beyaz olmak üzere başlıca üç çeşidi bulunan turpu en çok kış aylarında vücut direncimizi yükseltmek için tüketiyoruz. Yaptığımız salataların ayrılmaz bir parçası olan kırmızı turp diğerlerine oranla daha fazla tüketilse de faydaları nedeniyle siyah ve beyaz turp çeşitleri de meraklıları tarafından bolca tüketiliyor. Damak zevki bakımından turp çeşitleri farklı beğeni gruplarına hitap etse de aslında metabolizma üzerinde hepsinin çok önemli faydaları mevcut. Kanı temizleyen, kalp sağlığını güçlendiren turp çeşitleri, kansere karşı koruma sağlıyor, sindirime yardımcı oluyor. Kırmızı, siyah ve beyaz turplar, vücudumuzun özellikle sonbahar ve kış döneminde artan vitamin ve mineral ihtiyacını karşılamada çok faydalı. İlkbahar ve yaz döneminde ise fazla kilolardan kurtulmak için turp çeşitleri özellikle tercih ediliyor. Ofix Blog‘da bu haftaki sağlık köşemizde, turpun faydaları hakkında birkaç noktanın altını kısaca çizeceğiz. 

Kanı temizler, kalp sağlığını güçlendirir.

Turpun faydaları listemizin ilk sırasında kanı temizleme, kalp sağlığını güçlendirme etkisi var. Özellikle kırmızı turpun faydaları bu bağlamda çok yüksektir. Nitekim turpa rengini veren flavonoid maddesi, iyi bir kan temizleyicidir. Aynı zamanda da kalp sağlığı için çok faydalıdır. İnsan vücudunda antioksidan işlevi gören flavonoidler, bir taraftan kandaki oksijen miktarını arttırır. Bir taraftan da sağlıklı damar oluşumunu destekler, hücresel hasarları önler. Flavonoidler en çok kabuk kısmında bulunduğu için turpun en faydalı kısmı kabuğudur. Ayrıca kabuktaki fosfor, sodyum, bakır, demir ve manganez de metabolizma üzerinde düzenleyici etkiler gösterir. Böylelikle zindelik verir. Kırmızı turp özellikle A, B6, C, E ve K vitaminleri bakımından zengindir. Turpun bu zengin besin değeri hemen her mevsim tüketilmesini sağlamakta. Kış aylarında ise tüketim ciddi ölçüde artmakta. Bu bağlamda “turp gibi olmak” deyimini duymayanımız pek yoktur. Turpun besin değeri o kadar yüksek ki, günde 1 adet turp tüketerek sağlığımızı korumamız mümkündür. 

Ne var ki, ülkemizde turp tüketimiyle ilgili en sık yapılan hataların başında kabuklarını soyarak tüketmek geliyor. Bu tüketim şeklinde maalesef kabuk kısmındaki vitamin, mineral ve antioksidanlardan yararlanmak mümkün olmamakta. Oysa turpu iyi bir şekilde yıkayıp yarım saat kadar sirkeli suda bekletebilirsiniz. Böylelikle üzerindeki zararlı mikroorganizmalardan kolayca kurtulabilirsiniz. Kabuklu tüketim şekli turpun faydaları konusunda daha iyi sonuçlar verir. Bu noktada özellikle kalp hastalarının daha duyarlı olması gerekir. Flavonoidlerin yanı sıra potasyum bakımından da zengin olan turp, bu bileşimi sayesinde kalp kaslarının düzgün çalışmasını sağlar. Aynı zamanda da yüksek tansiyona karşı doğal bir koruma sunar. Kırmızı turpun kabuk kısmındaki fitosterol sayesinde kötü kolesterolle mücadelede ve trigliserid seviyesini düşürmede güzel sonuçlar alabilirsiniz. Nitekim kötü kolesterolü düşürmede etken madde olarak kullanılan fitosterol, 100 gram turpta 9-10 mg düzeyindedir. Dolayısıyla turpun faydaları nelerdir diye merak eden kalp hastaları, kabuk kısmını ziyan etmeden tüketmeye dikkat etmeli. 

Kansere karşı korur.

Turpun faydaları listemizin ikinci sırasında, kansere karşı koruma etkisi var. Vücudumuzun kanserle mücadelesinde antioksidanların rolü büyük. Enerjisi yüksek, hızlı bölünüp çoğalabilen ve kansere yol açan serbest radikallerin vücuttan atılmasını sağlayan antioksidanlar, kansere karşı doğal bir koruma sağlamakta. Bileşimindeki flavonoidler nedeniyle iyi bir antioksidan olan turp, aynı zamanda C vitamini, folik asit ve antosiyaninler açısından da zengin bir sebzedir. Bu bağlamda siyah turpun faydaları da kırmızı turpun faydaları kadar yüksektir. Siyah turp sülfürlü bileşikler bakımından daha zengin olduğu için vücutta oluşabilen hücre hasarlarını önlemeye büyük katkı sağlar. Ancak diğer turp çeşitleri de antioksidan kapasitesi yüksek olduğu için kanserle mücadelede önemlidir. Turp çeşitleri aynı zamanda da vücudun kanserli hücrelerle mücadelesine yardımcı olur. Bu nedenle kanser hastalarının da turp tüketmesi faydalı sonuçlar doğurur. Bununla birlikte bazı durumlarda turpun zararları da görülebilir. Örneğin fazla turp tüketiminin mide gazı ve hazımsızlık şikayetlerine yol açması mümkündür. 

Turpun en çok kalın bağırsak kanserini önlemede etkili olduğunu gösteren birçok çalışma mevcut. Nitekim turpun güçlü antioksidan etkisinin yanı sıra yüksek miktarda lif içermesi, bağırsak sağlığı için önemini arttırmakta. Turp çeşitlerinde bulunan glukosinolatlar da yine bağırsak kanseri riskini azaltıcı etkiye sahip. Bu bağlamda özellikle genetik yatkınlık nedeniyle kanser riski taşıyanların düzenli turp tüketmesi önemli sonuçlar doğurmakta. Kanser hücrelerinin üremesini önleyen turp çeşitleri sağlıklı hücre oluşumunu destekler. Bağışıklık sisteminin antikor üretmesine katkı sağlar, vücudun doğal bağışıklık sistemini güçlendirir. Halk arasında yaygın bir deyim olan “turp gibiyim” ifadesi, özellikle bağışıklık sisteminin güçlü olmasına işaret eder. Ülkemizde daha çok salataların içinde kullanılan turp, bal ile birlikte tüketildiğinde daha güçlü bir doğal antibiyotik haline gelir. Fakat kemoterapi tedavisi görenlerin turp tüketiminde dikkatli olması gerekir. Çünkü kemoterapi nedeniyle tüm sistemlerin çalışması zarar gördüğü için turpun sindirilmesi zorlaşır. Bu gibi durumlarda turp suyu ve bal karışımını tercih edebilirsiniz. 

Sindirime yardımcı olur, kabızlığı önler.

Turpun faydaları listemizin üçüncü sırasında, sindirime yardımcı olma ve kabızlığı önleme etkisi var. Turpun lif bakımından zengin bir sebze olduğunu yukarıda belirtmiştik. En çok bu özelliği sayesinde turp, sindirime yardımcı olur, kabızlığı önler. Özellikle mevsim geçişlerinde ve kış aylarında vücudumuzun karbonhidrat isteği ciddi ölçüde artmakta. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları nedeniyle bu süreçte sindirim sorunları da artıyor. Oysa turp, içerdiği zengin lif sayesinde bağırsakların düzenli çalışmasına katkı sağlamakta. Bilindiği üzere yemek yedikten birkaç saat sonra başlayan hazımsızlık sorunları bağırsaklarla ilgilidir. Bağırsak hareketlerini hızlandıran lif, bağırsaklarda gaz oluşumunu önler. Ayrıca sülfürlü bileşikler açısından zengin olan turp, mide ve karaciğer ile safra açısından da faydalıdır. Sık sık sindirim sorunu yaşayan hastalar, günlük düzenli turp tüketimiyle bu sorunlarına çözüm sağlayabilirler. Ancak fazla turp tüketimi de düzensiz bağırsak hareketlerine neden olabilir. Bu nedenle turpun faydaları hakkında bilgi sahibi olurken turpun zararları hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir. 

Turp denildiğinde birçok insanın aklına şüphesiz ki turp salatası veya turpun da içinde yer aldığı salata çeşitleri geliyor. Oysa turpun bu tüketim şekillerinden daha etkili sonuçları sade tüketim şeklinden alabilirsiniz. Lif ve sülfürlü bileşiklerin yanı sıra A, B6, C ve D vitaminleri ile kalsiyum, demir ve kobalamin bakımından da zengin olan turp, bu bileşimi sayesinde sindirim sorunlarınıza etkin çözümler sunar. Ne var ki turpun sade tüketim şekli birçok insana acı gelir. Bu nedenle turpun salatalar içinde tüketimi daha yaygındır. Fakat turpu salata içinde tüketecekseniz beyaz lahana, karnabahar ve brokoli gibi sebzelerin yanında fazla tüketmemelisiniz. Aksi durumda bağırsaklarınızda kükürt miktarı artar ve bu da hazımsızlık yaratır. Özellikle kırmızı turpun zararları bu gibi durumlarda turp tüketimini ciddi bir sorun haline getirir. Bu bağlamda örneğin gastrit hastaları turpun faydaları içinde daha başarılı sonuçları turpu pişirerek alabilir. Çiğ turp tüketiminin gastrit hastalarında mine yanmasına neden olması mümkündür. 

Toksin atımını destekler, idrar söktürür.

Turpun faydaları listemizin dördüncü sırasında, toksin atımını destekleme ve idrar söktürme özelliği var. Bu özellik daha çok siyah turpta mevcut. Her yıl özellikle bu zaman diliminde internet kullanıcıları arama motorları üzerinden “Siyah turpun faydaları nelerdir?” sorusuna cevap almak ister. Bu bağlamda siyah turp tohumu faydaları da merak konusudur. Kısaca ifade etmek gerekirse siyah turp ve tohumu, güçlü bir detoksifikatördür. Başka bir deyişle toksin atımına büyük katkı sağlar. Yılın bu zaman diliminde detoks yapmak isteyenler, siyah turp ve tohumunu kullanarak istedikleri sonuçları alabilirler. Bunların en önemli özellikleri, böbrekleri temizleyerek idrara çıkmayı kolaylaştırmalarıdır. Ayrıca vücuttaki bilirubin düzeyini sabitler ve böbrek iltihaplarını azaltırlar. Geleneksel tıpta öteden beri siyah turp ve tohumu özellikle böbrek hastalıkları ve sarılık tedavisinde sıkça kullanılır. Fakat elbette bu hastalıkların tedavisinde yalnızca siyah turp yeterli değildir. Siyah turpun faydaları konusunda daha etkin sonuçlar almak istiyorsanız, turp tüketiminizi hekiminizin gözetiminde sürdürmelisiniz. 

Siyah turp aynı zamanda da karaciğeri temizler ve terlemeyi düzenler. Bu özellikleri de siyah turpu iyi bir toksin atıcı haline getirir. Bilindiği üzere tüm canlılar, metabolik faaliyetlerinin sonucunda toksin madde üretirler. Toksinler ayrıca dışarıdan da alınabilir. Başta beslenme olmak üzere solunum, fiziksel temas ve diğer yollarla vücuda toksin maddeler girebilir. Ne var ki soğuk havalarda metabolizmamız, vücut ısımızı korumak için kan dolaşımını yavaşlatır. Terlemeyi de kontrol altında tutar. Bu nedenlerle toksinler vücuttan yeterince atılamaz ve vücutta daha uzun süre kalır. Hal böyle olunca vücutta biriken toksinler birçok metabolik hastalığa zemin hazırlar. Yılın özellikle bu zaman diliminde yapacağınız detokslar, toksinlerden kurtulmanızı sağlayarak bu dönemi daha sağlıklı geçirmenize yardımcı olur. Aynı zamanda da bahar ve yaz dönemine daha sağlıklı girmenizi sağlar. Eğer yaz öncesi diyet yapacaksanız siyah turp ve tohumunu kullanarak gerçekleştireceğiniz detokslar diyetinizden istediğiniz sonuçları daha kolay şekilde almanıza önemli katkılar sağlayacaktır. 

Kilo vermeyi kolaylaştırır.

Turpun faydaları listemizin beşinci sırasında, kilo vermeyi kolaylaştırma etkisi var. Yukarıda da belirttiğimiz gibi lif bakımından zengin olan turp, bu özelliği sayesinde tokluk hissi verir. Ayrıca bağırsaklardan geçişi yavaş olduğu için vücudun açlık hissetmesini geciktirir. Üstelik çok düşük bir kaloriye sahiptir. Bu nedenle yakılması kolaydır. Kırmızı, siyah ve beyaz çeşitleri içinde turp, kilo vermek ve formunu korumak isteyenlerin rahatlıkla tüketebileceği bir sebzedir. Diğer taraftan sert bir besin olduğu için çiğneme duygusunu tatmin eder. Turpun en çok bu özelliği, diyet salatalarında turpun sıkça yer bulmasını sağlar. Fakat kırmızı turpa oranla siyah turpun kalorisi daha yüksektir. Nitekim 100 gram kırmızı turpun kalorisi yaklaşık 25-30 kaloridir. Siyah turpta ise bu miktar 40-50 kaloriye kadar çıkar. Günlük kalori ihtiyacınız yüksekse, turpun faydaları içinde siyah turpu tercih edebilirsiniz. Diğer taraftan hem kırmızı turp, hem de siyah turp iyi bir iştah kesicidir. Glisemik indeksi düşük olduğu için kan şekerinizi yükseltmez. 

Turpun daha az bilinen tüketim şekillerinde turp çorbası gibi farklı tüketim şekilleri de mevcuttur. Turpu küp şeklinde küçük küçük doğrayıp soğan ve havuçla kavurarak yapılan bu çorba, eskiden pek çok evde özellikle kış aylarında tüketilirdi. Yıllar içinde beslenme alışkanlıkları değişti ve turpun bu gibi tüketim şekilleri eskilerde kaldı. Oysa mesela alabaş turp faydaları kilo kontrolü konusunda oldukça yüksektir. Bu turp çeşidini kullanarak yapacağınız çorbalar diyetinizin bir taraftan besin değerini yükseltir. Bir taraftan da farklı bir lezzet deneyimlemenizi sağlar. Turp yaprağının faydaları da bu bağlamda önemli bir fırsattır. Çorbanızda kullanacağınız turp yaprakları da formunuzu korurken vücut direncinizi yükseltmenize yardımcı olur. Şalgam turpu faydaları da yine çorba ve içecek şeklinde tükettiğinizde diyetinize katkı sağlar, kalori yakımını hızlandırır. Diyet yaparken gün içinde ihtiyaç duyduğunuz enerjinin bir kısmını şalgam turpundan elde edebilirsiniz. Bu sizi daha dinç ve zinde yapar. Turp otunu da beslenme programınıza ekleyerek kalori yakımınızı hızlandırabilirsiniz. 

Öksürüğe iyi gelir.

Turpun faydaları listemizin altıncı sırasında, öksürüğe iyi gelme etkisi var. Geleneksel tıpta özellikle siyah turpun en yaygın kullanım şekillerinden biri öksürük tedavisiydi. Kara turp olarak da bilinen bu turp çeşidi balla birlikte tüketildiğinde iyi bir öksürük kesici haline gelir. Bu bağlamda internet kullanıcıları arama motorları üzerinden kara turpun öksürüğe faydası hakkında bilgi sahibi olmak ister. Siyah turptan bir tür öksürük şurubu yapmak isterseniz, akşamdan içini biraz oyarak bu kısma biraz bal dökebilirsiniz. Sabaha kadar beklediğinde turp suyu ve bal karışımı öksürüğünüzün yumuşamasını sağlayacaktır. Fakat elbette sırf bu yöntemle öksürüğünüzden kurtulmanız mümkün değildir. Bu konuda en etkili sonuçlarını ancak hekiminizin gözetiminde alabilirsiniz. Geleneksel tedavi yöntemleri günümüzde birincil yöntemler olarak değil, ikincil tedaviler şeklinde uygulandığında kabul görmekte. Nitekim örneğin gastrit gibi mide ve sindirim sistemi şikayetleriniz varsa turp tüketmeniz sakıncalı olacaktır. Bu gibi durumlarda en doğru yönlendirmeleri ancak hekiminiz yapar. Aksi durumda turpun zararları ile karşılaşabilirsiniz. 

Cildin canlı ve parlak görünmesini sağlar.

Turpun faydaları listemizde son olarak, cildin canlı ve parlak görünmesini sağlama etkisinden bahsetmek istiyoruz. Kırmızı, siyah ve beyaz turpun içindeki vitamin, mineral ve antioksidanlar, cilt hücrelerinin metabolik faaliyetlerine destek olduğu için cildin canlı ve parlak görünmesini sağlar. Turp çeşitleri ayrıca cilde elastikiyet kazandırır, cilt üzerinden serbest radikalleri uzaklaştırır. Turp kullanarak hazırlayacağınız maskeler, cilt kanserine karşı iyi bir koruma sağlar. Bu maskeler aynı zamanda da cildinizden ölü hücreleri temizlemenize yardımcı olur. Cildinizle ilgili olarak sivilce, akne, kızarıklık, dermatit gibi şikayetleriniz varsa, dermatologunuzla da görüşerek turptan etkin şekilde yararlanabilirsiniz. Turp maskesi için en basit yöntem, birkaç damla turp suyu ile limon suyunu karıştırarak sorunlu bölgeye uygulamaktır. İçine yumurta akı ve badem yağı eklerseniz cildiniz için harika bir besleyici krem yapabilirsiniz. Ancak yağlı bir cilde sahipseniz yağ çeşitlerinden uzak durmalısınız. Aksi durumda yağlı turp maskelerinin cildinizde sivilce ve akneye yol açması mümkündür. 

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı günler diliyoruz…